Με… συνταγή Daniel, η κυβέρνηση επιχειρεί να θωρακίσει την υδροδότηση της Αττικής – Αυτό είναι το φιλόδοξο πλάνο
Κυβέρνηση και ΕΥΔΑΠ πατούν «γκάζι» για τα έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας, με την κατάσταση να κρίνεται ήδη εξαιρετικά δύσκολη, καθώς το 50% των υδάτινων αποθεμάτων έχει χαθεί.
Το καλοκαίρι του 2026, αναμένεται η πρόσκληση για το μεγάλο έργο των 535 εκατ. ευρώ που θα εξασφαλίσει νερό για την Αττική, μέσω της μερικής εκτροπής του Κρικελιώτη και του Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο (το έργο «Εύρυτος»). Η διαδικασία θα διεξαχθεί με κλειστή πρόσκληση, κατά το πρότυπο των έργων στη Θεσσαλία μετά τη θεομηνία Daniel, άρα οι «μεγάλοι παίκτες» του κατασκευαστικού τομέα θα είναι εκείνοι που θα κληθούν να καταθέσουν προσφορές.
Τα αποθέματα στους ταμιευτήρες έχουν υποχωρήσει στα 380 εκατ. κυβικά μέτρα, ήτοι 250 εκατ. λιγότερα από τον φυσιολογικό μέσο όρο, ενόσω η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ υπό τον Χάρη Σαχίνη έχει ήδη ειδοποιήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι το σύστημα βρίσκεται σε «κόκκινο συναγερμό».
Στην επετειακή εκδήλωση για τα 100 χρόνια της ΕΥΔΑΠ, ο Σταύρος Παπασταύρου υπογράμμισε ότι «μέχρι το 2021 τα αποθέματα ήταν σταθερά, στο 1,1 δισ. κυβικά μέτρα. Από το 2022, όμως, η μείωση “αγγίζει” τα 250 εκατ. κυβικά μέτρα ανά έτος».
Παράλληλα, παρατηρείται μείωση των βροχοπτώσεων κατά 25%, αύξηση της εξάτμισης κατά 15% και αύξηση της κατανάλωσης κατά 6%. «Η κλιματική αλλαγή έχει επιταχύνει τους ρυθμούς μείωσης των αποθεμάτων νερού. Γι’ αυτό πρέπει να κινηθούμε άμεσα», προσέθεσε.
Μέχρι να κατασκευαστεί ο «Εύρυτος», βρίσκονται σε «τροχιά» υλοποίησης τέσσερις άμεσες επεμβάσεις που θα παρέχουν 149 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως ώστε να μην διψάσει η Αττική.
Πρόκειται για τη λειτουργία των γεωτρήσεων της Μαυροσουβάλας (32 εκατ. κυβικών μέτρων ετησίως) με το νερό να μπαίνει στο κανάλι της Υλίκης και τη μείωση κατά 70% της περιβαλλοντικής παροχής του ταμιευτήρα Ευήνου (22 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως) που έχουν ολοκληρωθεί.
Σε εξέλιξη βρίσκονται η ενεργοποίηση των γεωτρήσεων στους «Ούγγρους» στη Νοτιοανατολική Υλίκη (50 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως) με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον ερχόμενο Μάρτιο καθώς και η A’ φάση αξιοποίησης των υπογείων αποθεμάτων του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού (17 γεωτρήσεις και 3 αντλιοστάσια για 45 εκατ. κ.μ. ετησίως ) που αναμένεται να ολοκληρωθεί το Μάρτιο του 2027, εξασφαλίζοντας νερό για ύδρευση και άρδευση.
Για το έργο της μερικής εκτροπής του Κρικελιώτη και του Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο, η δυναμικότητα έχει υπολογιστεί ότι –ακόμη και με κακές καιρικές συνθήκες– θα φτάνει στα 200 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως. «Αυτό εξασφαλίζει το λεκανοπέδιο για τα επόμενα 30 χρόνια, εξαρτάται βέβαια από τις κλιματολογικές συνθήκες», υπογράμμισε ο κ. Σαχίνης.
Συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός του προβλέπει διαδοχική υδραυλική σύνδεση των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη με τον ταμιευτήρα του Ευήνου, με δύο διαδοχικές σήραγγες συνολικού μήκους 20 χιλιομέτρων.
«Ουσιαστικά, έχουμε δύο ποταμούς με μεγάλη ροή. Απλώς, όταν βρέχει πολύ, αντί να πλημμυρίζουν τα φαράγγια και οι γύρω περιοχές το έξτρα νερό θα πηγαίνει στον ταμιευτήρα του Εύηνου. Το κόστος λειτουργίας θα είναι μηδενικό αφού η ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου γίνεται με βαρύτητα», σημείωσε ο επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ.
Η περιβαλλοντική επιβάρυνση εκτιμάται ότι θα είναι μικρή, αφού θα διασφαλίζεται συνεχής οικολογική παροχή, ενσωμάτωση ιχθυοδιαδρόμων και προστασία του φαραγγιού «Πάντα Βρέχει».
Σύμφωνα με το κ. Σαχίνη, το νερό που θα εξασφαλιστεί με το έργο «Εύρυτος», θα μπορούσε να διοχετευθεί από το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα για υδροδότηση νησιών, μέσω της Ελευσίνας, με πλοία.
«Το κανάλι μας περνά πάνω από την Ελευσίνα με βαρύτητα και θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τα νησιά με πλοία, εάν αποδειχθεί η μεταφορά του νερού φθηνότερη από τις αφαλατώσεις», σημείωσε επιπλέον.
Το «σχέδιο Β»
Παράλληλα, εκτός από τα βραχυπρόθεσμα έργα και το μακροπρόθεσμο του Εύρυτου, όπως επεσήμανε ο κ. Παπασταύρου, «ωριμάζουμε, σε περίπτωση που χρειαστεί, μεσοπρόθεσμα και άλλα δύο σημαντικά έργα, το έργο αγωγού ανύψωσης νερού στο Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα για διασύνδεση με αφαλάτωση και χερσαία αφαλάτωση».
Σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, για τρία έργα μονάδων αφαλάτωσης θαλασσινού ή και υφάλμυρου νερού γίνεται τεχνικό–οικονομική και περιβαλλοντική αξιολόγηση προκειμένου να είναι έτοιμα σε περίπτωση που ο «Εύρυτος» δεν είναι έτοιμος σε τέσσερα χρόνια.
«Κάνουμε μεγάλη προσπάθεια, σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ για να μην χρειαστεί να πάμε στο “σχέδιο Β” γιατί οι αφαλατώσεις δεν είναι φθηνή λύση. Αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο. Δεν θα αφήσουμε την Αττική χωρίς νερό», ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, τονίζοντας ότι στις αφαλατώσεις είναι μεγάλο τόσο το κόστος της επένδυσης όσο και της λειτουργίας λόγω των αυξημένων ενεργειακών αναγκών.
«Για κάθε κυβικό που παίρνω την ημέρα, ως επένδυση κοστίζει 1.000 ευρώ. Άρα, για να πάρω με αφαλάτωση 45 εκατ. κυβικά (δηλαδή όσα δίνει ο βοιωτικός Κηφισός) θα κόστιζε η επένδυση γύρω στα 125 εκατομμύρια ευρώ και χρειάζονται για κάθε κυβικό νερού από αφαλάτωση γύρω στις 3 κιλοβατώρες ενέργειας», εξήγησε ο κ. Σαχίνης.
Σε κάθε περίπτωση, ο σχεδιασμός είναι να κατασκευαστούν επεκτάσιμες μονάδες σε Θίσβη (δυναμικότητας 87,5 εκατ. κυβικών μέτρων / έτος), Νέα Πέραμο (40 εκατ. κυβικά μέτρα / έτος) ή Λαύριο (20 εκατ. κυβικά μέτρα / έτος) με εκτιμώμενους προϋπολογισμούς 315, 110 και 55 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Επίσης, η ΕΥΔΑΠ έχει εξετάσει και την προοπτική πλωτών αφαλατώσεων ως «σχέδιο Γ», αλλά δεν είναι ένα σχέδιο που προκρίνει καθώς είναι έως και 100% ακριβότερες από τις χερσαίες μονάδες.
Παράλληλα, η ΕΥΔΑΠ θα επενδύσει 2,5 δισ. ευρώ εντός της επόμενης δεκαετίας για τον εκσυγχρονισμό υποδομών και υπηρεσιών. Το Επενδυτικό Σχέδιο περιλαμβάνει έργα ύδρευσης (729 εκατ. ευρώ), αποχέτευσης (1,6 δισ. ευρώ), ενεργειακής και ψηφιακής αναβάθμισης (193 εκατ. ευρώ) . Τα 293 εκατ. ευρώ εξ αυτών αφορούν στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας μέσω εκσυγχρονισμού του δικτύου ύδρευσης.
Ακόμη, προχωρούν έργα προϋπολογισμού ύψους 399 εκατ. ευρώ για τη μείωση των διαρροών στο εξωτερικό υδροδοτικό σύστημα και στο δίκτυο της ΕΥΔΑΠ (από 15% σήμερα σε 11%) με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα τέλη του 2028, σε έργα ανάκτησης νερού.