Έντονη διπλωματική κρίση μετά τη σύλληψη του Ουκρανού βιολόγου Λεονίντ Ψενίτσνοφ στην Κριμαία. Ο Πούτιν τον κατηγορεί για προδοσία, η διεθνής κοινότητα αντιδρά
Διπλωματικό επεισόδιο έχει ξεσπάσει για την «παράνομη» κράτηση ενός Ουκρανού επιστήμονα, τον οποίο το Κρεμλίνο κατηγορεί ότι υπονομεύει την αλιεία κριλ από την Ρωσία στην Ανταρκτική.
Ο Λεονίντ Ψενίτσνοφ, 70 ετών, βιολόγος και ειδικός στην Ανταρκτική, διαθέτει πολυετή ερευνητική πορεία και σημαντική συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος, έχοντας στηρίξει τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στην περιοχή.
Ο Ψενίτσνοφ ετοιμαζόταν να ταξιδέψει στην Αυστραλία για ένα συνέδριο αφιερωμένο στην προστασία της θαλάσσιας ζωής της Ανταρκτικής, όταν συνελήφθη στην Κριμαία, περιοχή που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή. Έκτοτε κατηγορείται από τις ρωσικές αρχές για εσχάτη προδοσία.
Έγγραφο που είδε η εφημερίδα The Guardian φέρεται να είναι το επίσημο κατηγορητήριο που παραδόθηκε στους δικηγόρους του επιστήμονα.
Στην αγγλική μετάφρασή του, το έγγραφο περιγράφει τον Ψενίτσνοφ ως «πολίτη της Ρωσικής Ομοσπονδίας» που «προσχώρησε στην πλευρά του εχθρού» με τη συμμετοχή του στην ουκρανική αντιπροσωπεία της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση των Ζωντανών Θαλάσσιων Πόρων της Ανταρκτικής (CCAMLR), η οποία συνεδριάζει στο Χόμπαρτ της Τασμανίας.
Το έγγραφο κατηγορεί τον Ψενίτσνοφ ότι υπονόμευσε τη ρωσική αλιεία κριλ ενθαρρύνοντας, μέσω ουκρανικής πρότασης, τον περιορισμό της αλιείας του κριλ — μια κίνηση που, όπως υποστηρίζεται, θα έθιγε τα οικονομικά συμφέροντα της Ρωσίας.
Δημιουργία θαλάσσιας προστατευόμενης ζώνης
Η CCAMLR, διεθνής επιτροπή με 27 μέλη που συστάθηκε το 1982, ετοιμάζεται να συζητήσει τη δημιουργία θαλάσσιας προστατευόμενης ζώνης γύρω από τη Χερσόνησο της Ανταρκτικής, ώστε να προστατεύσει το κριλ, έναν μικρό θαλάσσιο οργανισμό που αποτελεί θεμέλιο της τροφικής αλυσίδας στον Νότιο Ωκεανό.
Η Κίνα και η Ρωσία, που εδώ και δεκαετίες μπλοκάρουν τη δημιουργία τέτοιων θαλάσσιων ζωνών, κατηγορούνται από ειδικούς και περιβαλλοντολόγους ότι συνεργάζονται για να χαλαρώσουν τους περιορισμούς στην αλιεία κριλ. Για πρώτη φορά φέτος, η ποσότητα του κριλ που αλιεύεται στα νερά της Ανταρκτικής έφτασε, σύμφωνα με τους επιστήμονες, σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Η Αυστραλία εξέφρασε την «βαθιά ανησυχία» της για τη σύλληψη του Ουκρανού επιστήμονα, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο κάλεσε τη Μόσχα να απελευθερώσει «όλους τους αυθαίρετα κρατούμενους πολίτες».
«Εξαιρετικός επιστήμονας και πολύ ευγενικός»
Συνάδελφοι του Ψενίτσνοφ τον περιγράφουν ως επιστήμονα «εξαιρετικής κλάσης» και «πολύ ευγενικό άνθρωπο». Χαρακτήρισαν την κράτησή του «ανείπωτη» και δήλωσαν πως, γνωρίζοντας ότι αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, «όλοι ανησυχούν βαθιά».
Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, ο πρέσβης της Ουκρανίας στην Αυστραλία, Βασίλ Μιροσινιτσένκο, εξέφρασε στους συνέδρους τον «βαθύ του αποτροπιασμό» για τη «παράνομη φυλάκιση» του επιστήμονα και κάλεσε τα μέλη της Επιτροπής -ανάμεσά τους η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία, η Ρωσία και η Κίνα- να καταδικάσουν τις ενέργειες της Μόσχας.
«Είναι αποδεκτό για την κοινότητα της CCAMLR να σιωπά, ενώ ένας Ουκρανός βιολόγος, που αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη, τη διατήρηση και τη λογική χρήση των θαλάσσιων ζωντανών πόρων της Ανταρκτικής, υφίσταται διώξεις και φυλάκιση από τη Ρωσία;» διερωτήθηκε ο πρέσβης.
Ο Ψενίτσνοφ συμμετέχει στην έρευνα της CCAMLR, που αποτελεί μέρος του Συστήματος Συνθήκης της Ανταρκτικής, από το 1983 και από το 1994 εκπροσωπεί αποκλειστικά την Ουκρανία.
Ο Μιροσινιτσένκο δήλωσε ότι οι κατηγορίες για εσχάτη προδοσία αφορούν άμεσα τις επιστημονικές συνεισφορές του Ψενίτσνοφ στην CCAMLR. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε αυξήσει το 2023 τη μέγιστη ποινή για προδοσία από 20 έτη σε ισόβια κάθειρξη.
«Εξαναγκάστηκε να πάρει ρωσικό διαβατήριο όσο ζούσε με την οικογένειά του στην προσωρινά κατεχόμενη Κριμαία και κατηγορήθηκε αυθαίρετα για “απειλή κατά της ασφάλειας της Ρωσικής Ομοσπονδίας”», πρόσθεσε ο πρέσβης.
Σύμφωνα με ουκρανούς επιστήμονες, ο Ψενίτσνοφ ζει στην Κερτς της Κριμαίας με τη σύζυγο και έναν από τους δύο γιους του. Ο Καναδός ωκεανογράφος δρα Εβγκένι Παχόμοφ, με τον οποίο έχουν συνυπογράψει δύο επιστημονικές εργασίες, δήλωσε: «Είναι εξαιρετικός και ευγενικός άνθρωπος. Έχει σοβαρά προβλήματα στα γόνατα και χρειάζεται τακτικές θεραπείες. Όλοι είμαστε τρομερά ανήσυχοι».