Ένοπλοι μαχητές της Χαμάς, φατρίες και εγκληματικές συμμορίες εκμεταλλεύονται το χάος, την αναρχία και την πείνα στη Γάζα, καθώς ανταγωνίζονται για την εξουσία εν μέσω των συνεχιζόμενων ισραηλινών επιθέσεων.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απηύθυνε χθες έκκληση για πρόοδο στις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Γάζα, πολλοί Παλαιστίνιοι ωστόσο παραμένουν επιφυλακτικοί για τη μεσολάβησή του. Το Ισραήλ εν τω μεταξύ εξέδωσε νέα εντολή μαζικής εκκένωσης για τμήματα της βόρειας Γάζας, δείχνοντας οτι δεν σκοπεύει να υποχωρήσει από τον παλαιστινιακό θύλακα.
Ο Ρον Ντέρμερ, κορυφαίος σύμβουλος του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, αναμένεται να ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον αυτή την εβδομάδα για συνομιλίες σχετικά με την κατάπαυση του πυρός, δήλωσε Ισραηλινός αξιωματούχος, ενώ καταρτίζονται σχέδια και για το ταξίδι του Νετανιάχου στις ΗΠΑ μεσα στις επόμενες εβδομάδες, σημάδι ότι μπορεί να υπάρξει κίνηση για μια συμφωνία.
Ο Νετανιάχου συναντήθηκε με το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του το βράδυ της Κυριακής, δήλωσε ο αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας, για να συζητήσουν σχέδια που δεν είχαν οριστικοποιηθεί. «Κάντε τη Συμφωνία στη Γάζα. Φέρτε πίσω τους ομήρους!» έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης νωρίς την Κυριακή. Ο Τραμπ αύξησε τις προσδοκίες την Παρασκευή λέγοντας ότι θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Οι ισραηλινές επιθέσεις συνεχίστηκαν. Μια αεροπορική επιδρομή το βράδυ της Κυριακής έπληξε ένα σπίτι που φιλοξενούσε εκτοπισμένους στην περιοχή Τζαμπαλιά αλ-Νάζλα, σκοτώνοντας τουλάχιστον 15 ανθρώπους, σύμφωνα με τον Φαρές Αουάντ, επικεφαλής των υπηρεσιών ασθενοφόρων και έκτακτης ανάγκης του Υπουργείου Υγείας της Γάζας στο βόρειο τμήμα της περιοχής. Είπε ότι γυναίκες και παιδιά αποτελούσαν πάνω από τους μισούς νεκρούς.
Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ, Shin Bet, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν και η κατάπαυση του πυρός έχουν δημιουργήσει πολλές ευκαιρίες: «Πρώτα απ ‘όλα, να σώσουμε τους ομήρους. Φυσικά, θα πρέπει επίσης να λύσουμε το ζήτημα της Γάζας, να νικήσουμε τη Χαμάς, αλλά εκτιμώ ότι θα επιτύχουμε και τα δύο». Ωστόσο, οι συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς έχουν επανειλημμένα κλονιστεί λόγω ενός σημαντικού σημείου τριβής – το αν ο πόλεμος θα πρέπει να τερματιστεί ως μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.
Ο αξιωματούχος της Χαμάς, Μαχμούντ Μερντάουι, κατηγόρησε τον Νετανιάχου ότι καθυστερεί την πρόοδο σε μια συμφωνία, λέγοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ο Ισραηλινός ηγέτης επιμένει σε μια προσωρινή συμφωνία που θα απελευθέρωνε μόνο 10 από τους ομήρους. Περίπου 50 όμηροι παραμένουν στη Γάζα, με λιγότερους από τους μισούς να πιστεύεται ότι είναι ζωντανοί. Ο εκπρόσωπος του Νετανιάχου, Ομέρ Ντόστρι, δήλωσε ότι «η Χαμάς ήταν το μόνο εμπόδιο για τον τερματισμό του πολέμου», χωρίς να αναφερθεί στον ισχυρισμό του Μερντάουι.
Γάζα: Συγκρούονται για τις προμήθειες και την εξουσία
Για το ταλαιπωρημένο προσωπικό του νοσοκομείου Νάσερ στο Χαν Γιουνίς, ένα νέο θύμα που μεταφέρθηκε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών την περασμένη εβδομάδα αποτέλεσε μια ιδιαίτερη πρόκληση. Είχε τραυματιστεί λίγο νωρίτερα στην πόλη της νότιας Γάζας, ενώ πολεμούσε σε μια μάχη μεταξύ αντίπαλων συμμοριών για εκατοντάδες πολύτιμους σάκους με αλεύρια που είχαν αποσπαστεί από τις κονβόι βοήθειας και, μέσα σε μία ώρα από την άφιξή του, άνδρες με όπλα είχαν εισβάλει στο νοσοκομείο. Επιτέθηκαν στο ιατρικό προσωπικό, έσπασαν εξοπλισμό και έβαλαν φωτιά σε οχήματα. Σύντομα έφτασαν και άλλοι ένοπλοι άνδρες και αυτόματα πυρά αντηχούσαν γύρω από το εκτεταμένο συγκρότημα του νοσοκομείου, το οποίο είχε ήδη πληγεί από διαδοχικές ισραηλινές επιθέσεις.
Σύντομα, μια άλλη δύναμη συμμετείχε στους πυροβολισμούς, που εστάλη από το υπουργείο Εσωτερικών στη Γάζα, εδώ και καιρό προπύργιο της Χαμάς, για να αποκαταστήσει την τάξη. Υπήρξε τώρα μια νέα ανταλλαγή πυροβολισμών, η οποία έληξε μόνο όταν οι αντίπαλοι από τις δύο συμμορίες τράπηκαν σε φυγή. Από πάνω, καθ’ όλη τη διάρκεια των μαχών, πετούσα ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Το περιστατικό, που περιγράφηκε στον Guardian από το ιατρικό προσωπικό και τους κατοίκους της περιοχής, ήταν μια μικρογραφία της νέας βίας και αναρχίας στη Γάζα μετά από σχεδόν 21 μήνες πολέμου.
«Έχετε [αυτές] τις συμμορίες να μάχονται και τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές ή τα στρατεύματα να πυροβολούν ανθρώπους, και τη Χαμάς να είναι ακόμα εκεί, ενώ υπάρχουν μίλια και μίλια ερειπίων όπου απελπισμένοι άνθρωποι μαγειρεύουν σε φωτιές και ζουν σε σκηνές και πεινάνε πολύ», δήλωσε ένας αξιωματούχος ανθρωπιστικής βοήθειας. «Είναι σαν κάποιο είδος μετα-αποκαλυπτικής ταινίας επιστημονικής φαντασίας».
Ο πόλεμος στη Γάζα πυροδοτήθηκε από μια αιφνιδιαστική επίθεση που εξαπέλυσαν μαχητές της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023, η οποία οδήγησε στη δολοφονία 1.200 ανθρώπων, κυρίως αμάχων, και στην απαγωγή 251, 50 εκ των οποίων παραμένουν στην περιοχή. Μέχρι στιγμής, η ισραηλινή επίθεση έχει σκοτώσει περισσότερους από 56.500 Παλαιστίνιους, κυρίως αμάχους, έχει εκτοπίσει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των 2,3 εκατομμυρίων και έχει μετατρέψει μεγάλο μέρος της Γάζας σε ερείπια.
Συμμορίες ενδυναμώνονται από το χάος και την ανεργία
Τους τελευταίους μήνες, περισσότεροι ένοπλοι έχουν ενταχθεί στις μάχες και ένας σκληρός αγώνας για εξουσία και επιρροή έχει ενταθεί, παρά το γεγονός ότι συνεχίζεται η ισραηλινή επίθεση. Γεννιούνται διάφορες μαχητικές παρατάξεις, δώδεκα ένοπλες πολιτοφυλακές που εκπροσωπούν μεγάλες τοπικές οικογένειες ή φυλές, νέοι συνασπισμοί οργανώνονται από ανεξάρτητους ηγέτες κοινοτήτων και εγκληματικές συμμορίες ενδυναμώνονται από την επιδεινούμενη αναρχία.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η Γάζα κατακερματίζεται σε μεμονωμένα φέουδα. Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) κατέχουν μεγάλο μέρος της επικράτειας, συμπεριλαμβανομένης μιας ευρείας «ζώνης ασφαλείας» που έχει εκκαθαριστεί από κτήρια κατά μήκος της περιμέτρου της επικράτειας και μιας λωρίδας του νότου κατά μήκος των συνόρων με την Αίγυπτο, όπου συνεργάζονται στενά με τις Λαϊκές Δυνάμεις, μια νέα πολιτοφυλακή που διευθύνεται από έναν πρώην κατάδικο και λαθρέμπορο που ονομάζεται Γιάσερ Αμπού Σαμπάμπ. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργός του Ισραήλ, επιβεβαίωσε ότι το Ισραήλ παρέχει όπλα σε φυλές που αντιτίθενται στη Χαμάς.
Ο Αμπού Σαμπάμπ, ο οποίος αρνείται ότι έλαβε υποστήριξη από το Ισραήλ ή έχει επαφές με τον ισραηλινό στρατό, ελέγχει επίσης έδαφος κατά μήκος της ανατολικής περιμέτρου της Γάζας κοντά στο κύριο σημείο εισόδου από το Ισραήλ – αν και η επιρροή της πολιτοφυλακής εκεί αμφισβητείται από αρκετές ένοπλες τοπικές οικογένειες. Το χάος έχει ενθαρρύνει άλλες παραδοσιακά σημαντικές οικογένειες και φατρίες να διεκδικήσουν τον έλεγχό τους σε μεγάλο μέρος της υπόλοιπης νότιας και κεντρικής Γάζας.
Στο βορρά, η Χαμάς παραμένει μια δύναμη στην πόλη της Γάζας και στις διαλυμένες γειτονιές Τζαμπαλίγια και Σουτζάγια. Αν και οι στρατιωτικές δυνατότητες της ισλαμιστικής μαχητικής οργάνωσης έχουν πλέον μειωθεί σημαντικά και οι περισσότεροι από τους βετεράνους ηγέτες της έχουν σκοτωθεί από το Ισραήλ, πολλοί τεχνοκράτες παραμένουν στις θέσεις τους σε βασικά υπουργεία και άλλοι αξιωματούχοι, λειτουργώντας κρυφά, διοικούν τις γειτονικές διοικήσεις.
«Κρύβονται επειδή χτυπιούνται αμέσως από [ισραηλινά] αεροπλάνα, αλλά εμφανίζονται εδώ κι εκεί, οργανώνοντας ουρές μπροστά σε αρτοποιεία, προστατεύοντας φορτηγά βοήθειας ή τιμωρώντας εγκληματίες», δήλωσε ένας 57χρονος εργάτης οικοδομών στην πόλη της Γάζας. «Δεν είναι όπως πριν από τον πόλεμο, αλλά υπάρχουν». Η Χαμάς και οι παραστρατιωτικές αστυνομικές δυνάμεις της έχουν επίσης συγκρουστεί με εγκληματικές συμμορίες – όπως φαίνεται από την ανταλλαγή πυροβολισμών στο νοσοκομείο Νάσερ.
Η αστυνομία έχει επίσης επανειλημμένα στοχοποιηθεί από τον Ισραηλινό Στρατό. Αρκετά μέλη της δύναμης Sahm, που συστάθηκε από τη Χαμάς για την καταστολή των των κερδοσκόπων και των κλεφτών, σκοτώθηκαν την περασμένη εβδομάδα σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην Ντέιρ αλ-Μπαλάχ, μια κεντρική πόλη, η οποία σκότωσε επίσης περίπου δώδεκα πολίτες. Ο Ισραηλινός Στρατός διέψευσε αναφορές από μάρτυρες ότι η αστυνομία διένειμε βοήθεια που κατασχέθηκε από ανθρώπους που λεηλατούσαν όταν επιτέθηκαν.
Τα αποθέματα βοήθειας που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της δίμηνης εκεχειρίας στις αρχές του έτους εξαντλήθηκαν κατά τη διάρκεια των επόμενων 11 εβδομάδων, όταν το Ισραήλ δεν επέτρεψε τίποτα να εισέλθει στη Γάζα.
Ένα σακί αλεύρι κοστίζει 500 δολάρια
«Η έλλειψη είναι εντελώς τεχνητή και σημαίνει ότι [η βοήθεια] είναι το πιο πολύτιμο αγαθό τώρα, οπότε ουσιαστικά αν έχεις όπλα και μπορείς να λάβεις βοήθεια, μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις για να αποκτήσεις χρήματα και εξουσία, και αυτό προκαλεί μεγάλο μέρος της βίας», δήλωσε ένας αξιωματούχος της βοήθειας, επισημαίνοντας ότι ένα μόνο σακί αλεύρι 25 κιλών μπορεί να πουληθεί έως και 500 δολάρια.
Οι ηγέτες της κοινότητας και οι επικεφαλής ισχυρών οικογενειών στη Γάζα λένε ότι οι στόχοι τους είναι απλώς να εξυπηρετήσουν τον πληθυσμό. «Οι φυλές ήρθαν… για να σχηματίσουν μια στάση για να αποτρέψουν τους επιτιθέμενους και τους κλέφτες από το να κλέψουν τα τρόφιμα που ανήκουν στον λαό μας», δήλωσε ο Αμπού Σαλμάν Αλ Μογκάνι, ηγέτης της κοινότητας, αφού ένοπλοι από την Ανώτατη Φυλετική Επιτροπή στη Γάζα φύλαξαν μια συνοδεία βοήθειας που εισήλθε την περασμένη εβδομάδα.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο ΟΗΕ και άλλες υπηρεσίες έχουν λάβει άδεια να φέρνουν περίπου 70 φορτηγά την ημέρα. Οι περισσότεροι μεταφέρουν αλεύρι για τις κοινοτικές κουζίνες της Γάζας, αλλά συνήθως τους σταματούν οδοφράγματα από τσιμεντόλιθους και στη συνέχεια τους αφαιρούν τα φορτία τους, μερικές φορές από ένοπλες συμμορίες, αλλά πιο συχνά από απελπισμένους πολίτες που συγκεντρώνονται σε μαζικούς αριθμούς σε σημεία από τα οποία αναμένεται να περάσουν οι πομπές.
«Οι σκηνές είναι φρικτές. Έχετε 50 φορτηγά, απλωμένα σε δύο χιλιόμετρα, και υπάρχουν 50.000 στο δρόμο που προσπαθούν να πάρουν το αλεύρι», δήλωσε ένας άλλος αξιωματούχος βοήθειας στη Γάζα.
Πολλοί πολίτες έχουν σκοτωθεί καθώς προσπαθούσαν να φτάσουν σε κέντρα διανομής τροφίμων που άνοιξαν τον περασμένο μήνα από το Ανθρωπιστικό Ίδρυμα της Γάζας (GHF), έναν μυστικό ιδιωτικό οργανισμό που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Το GHF δήλωσε την Κυριακή ότι είχε παραδώσει με ασφάλεια περισσότερα από 51 εκατομμύρια γεύματα παρά το «εξαιρετικά ασταθές περιβάλλον».
Στατιστικά στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) επιβεβαιώνουν ότι το υπουργείο Υγείας υπολογίζει περισσότερους από 500 θανάτους από πραγματικά πυρά εναντίον όσων ζητούν βοήθεια από τις ισραηλινές δυνάμεις τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς και έναν μικρό αριθμό σε συγκρούσεις μεταξύ λεηλατητών. Ένα ρεπορτάζ της Haaretz την περασμένη εβδομάδα επικαλέστηκε πολλούς Ισραηλινούς στρατιώτες να περιγράφουν εντολές να πυροβολήσουν πολίτες. Το ρεπορτάζ αποκάλυψε ότι οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις είχαν ξεκινήσει έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου.
Ένας αξιωματικός που αναφέρεται στο ρεπορτάζ μίλησε στην εφημερίδα για το αυξανόμενο χάος στη Γάζα. «Βρίσκομαι εκεί και ούτε εγώ ξέρω πλέον ποιος πυροβολεί ποιον», είπε.