Επιστήμονες εξηγούν γιατί δεν είναι «παραμύθι» ο ήχος από το Βόρειο Σέλας
Οι ιθαγενείς λαοί κοντά στα πολικά κλίματα της γης, είχαν θρύλους, δοξασίες και δεισιδαιμονίες για το Βόρειο Σέλας.
Για τους Σάμι της Σκανδιναβίας, ενέπνεε φόβο και σεβασμό με τους γηραιότερους να προειδοποιούν τα παιδιά να μην πειράζουν ποτέ τα φώτα του, ώστε να μην τα παρασύρει στον ουρανό. Οι Ινουίτ στη Γροιλανδία, θεωρούσαν το Βόρειο Σέλας ως ένα μονοπάτι προς τους ουρανούς, όπου τα πνεύματα των νεκρών έπαιζαν μπάλα με ένα κρανίο θαλάσσιου ίππου. Στη Φινλανδία, οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι αλεπούδες της Αρκτικής προκαλούσαν τα φώτα όταν έτρεχαν στον ουρανό, με την ουρά τους να ακουμπά στα βουνά και να δημιουργεί σπίθες.
Πέρα όμως από όλα αυτά, οι άνθρωποι είχα μία κοινή παραδοχή, άκουγαν τα φώτα.
Τριγμούς, κρότους, ακόμα και θρόισμα που έμοιαζε να πέφτει βροχή από ψηλά.
Κάποιοι πίστευαν ότι “ο θόρυβος γίνεται από τις ψυχές καθώς τρέχουν πάνω στο παγωμένο χιόνι του ουρανού”, έγραψε ο Δανός εξερευνητής Knud Rasmussen το 1932, μιλώντας για ιστορίες που άκουσε ενώ βρισκόταν στη Γροιλανδία.
Το Βόρειο Σέλας δεν μπορεί να κάνει ήχους, όμως, είπαν οι επιστήμονες. Τα φώτα εμφανίζονται σε απόσταση 60 έως 200 μιλίων στην ιονόσφαιρα, έναν χώρο με αέρα τόσο αραιό που πιθανότατα δεν θα μπορούσε να μεταφέρει ηχητικά κύματα. Και ακόμη και αν το σέλας δημιουργούσε με κάποιο τρόπο θόρυβο, αυτός θα διαλυόταν σχεδόν εντελώς κατά τη διάρκεια του πολύωρου ταξιδιού του προς τη Γη.
Οι ερευνητές πίστευαν ότι οι άνθρωποι που άκουγαν αυτό το τρίξιμο και το θρόισμα το φαντάζονταν, αλλά πρόσφατες έρευνες επιστημόνων λένε μια διαφορετική ιστορία, σύμφωνα με την οποία, οι ήχοι δεν ήταν και τόσο της φαντασίας τους.
Ο Unto Kalervo Laine, καθηγητής το Πανεπιστήμιο Aalto στη Φινλανδία, ο οποίος αρχικά είχε απορρίψει την ιδέα, άρχισε μαζί με συνεργάτες του, να μελετά τις ιστορίες για το σέλας και τον ήχο του το 2000, προσπαθώντας να δώσει νόημα σε ένα φαινομενικά αδύνατο φαινόμενο.
Τα σέλας συμβαίνουν όταν οι ηλιακοί άνεμοι μεταφέρουν σωματίδια υψηλής ταχύτητας από τον ήλιο στη Γη, καθοδηγούμενα από τα μαγνητικά πεδία του πλανήτη μας. Τα άτομα στην ανώτερη ατμόσφαιρα αντιδρούν στα ενεργητικά σωματίδια του ηλιακού ανέμου, προκαλώντας εντυπωσιακά χρώματα και κύματα γύρω από τον βόρειο και νότιο πόλο.
Την ίδια στιγμή, πολλά χιλιόμετρα πιο κοντά στη γη, σχηματίζεται ένα στρώμα αναστροφής με θερμό αέρα που ανεβαίνει από τη γη, μεταφέροντας μαζί του αρνητικά φορτία που εγκαθίστανται κάτω από τα θετικά φορτία, εξηγεί ο Laine στην εργασία του. Εκεί παραμένουν τα στρώματα μέχρι να παλμοδοτηθεί ένα μαγνητικό πεδίο κατά τη διάρκεια ενός γεγονότος σέλαος και «να συμβεί μια ξαφνική εκφόρτιση που παράγει έναν ήχο τριξίματος».
Η υπόθεσή του εξηγεί γιατί οι ήχοι φαίνεται να συμβαίνουν ταυτόχρονα με τα λαμπερά φώτα από το Βόρειο Σέλας και γιατί οι άνθρωποι επί αιώνες πίστευαν ότι τα ίδια τα φαινόμενα που έσκαγαν.
Έτσι, ενώ οι ηλιακές καταιγίδες μπορεί να προκαλούν το σέλας, οι αρχαίοι λαοί είχαν δίκιο όταν έλεγαν ότι τα φώτα έφερναν ήχους.