Η νεαρή γυναίκα που βιάστηκε και δολοφονήθηκε μπροστά σε 38 μάρτυρες που δεν έκαναν τίποτα
Στις 13 Μαρτίου 1964, η 28χρονη Kitty Genovese δέχθηκε βάναυση επίθεση από τον Winston Moseley κοντά στο σπίτι της στη Νέα Υόρκη. Ο δράστης εγκατέλειψε προσωρινά τον τόπο του εγκλήματος αφού παρατήρησε ότι οι γείτονες ήταν μάρτυρες του γεγονότος, αλλά, λίγα λεπτά αργότερα, επέστρεψε για να ολοκληρώσει το έγκλημα. Οι μάρτυρες δεν παρενέβησαν αμέσως ούτε κάλεσαν σε βοήθεια. Αυτό παρέτεινε την επίθεση για περίπου 30 λεπτά.
Η υπόθεση δημοσιεύθηκε σε διάφορα μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα με τους New York Times, 38 άτομα παρακολούθησαν την επίθεση χωρίς να ενεργήσουν. Μεταγενέστερες έρευνες τροποποίησαν την έκδοση. Το ντοκιμαντέρ “The Witness” διευκρίνισε ότι πολλές λεπτομέρειες της αρχικής έκθεσης ήταν ανακριβείς. Ακόμη και ο ισχυρισμός ότι κανείς δεν βοήθησε το θύμα τις τελευταίες στιγμές.
Αν και η έρευνα δεδομένων προκάλεσε διαμάχη, το έγκλημα ήταν το σημείο εκκίνησης για διάφορες μελέτες και ενέργειες. Η επίδραση των παρατηρητών (bystander effect) ή αλλιώς το σύνδρομο Genovese είναι ένα φαινόμενο της κοινωνικής ψυχολογίας στο οποίο τα άτομα αρνούνται να πάρουν την ευθύνη ή να δώσουν βοήθεια όταν είναι και άλλοι παρόντες.
Μελέτες έδειξαν ότι όταν ένα μόνο άτομο είναι παρόν, περισσότερο από το 80% τείνει να βοηθήσει, αλλά το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 60% με δύο παρόντες και στο 30% σε μεγάλες ομάδες. Η συμπεριφορά δεν οφείλεται μόνο στην προσδοκία ότι οι άλλοι θα ενεργήσουν, αλλά και σε κοινωνικές παρερμηνείες της σοβαρότητας της κατάστασης.
Στη δεκαετία του 1960, ο αριθμός 911 δεν υπήρχε ακόμη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι πολίτες έπρεπε να απομνημονεύσουν διαφορετικούς αριθμούς τηλεφώνου για κάθε τύπο έκτακτης ανάγκης: έναν για την αστυνομία, έναν άλλο για τους πυροσβέστες, έναν άλλο για τις ιατρικές υπηρεσίες. Αυτό καθιστούσε δύσκολη την ταχεία αντίδραση, ειδικά σε περιόδους πανικού ή αβεβαιότητας. Η υπόθεση Genovese έδειξε ότι ακόμη και αν κάποιος ήθελε να βοηθήσει, το σύστημα δεν σχεδιάστηκε για να το διευκολύνει.
Ως αποτέλεσμα του σκανδάλου συλλογικής αδράνειας, οι αρχές άρχισαν να εξετάζουν πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς. Το 1968, μόλις τέσσερα χρόνια μετά το έγκλημα, ξεκίνησε το σύστημα 911, πρώτα στην Αλαμπάμα και στη συνέχεια σε ολόκληρη τη χώρα. Ο στόχος τους: να διασφαλίσουν ότι ο καθένας θα μπορούσε να καλέσει άμεση βοήθεια με μία μόνο κλήση, ανεξάρτητα από το είδος της έκτακτης ανάγκης.
Σήμερα, η ανάλυση του φαινομένου των παρατηρητών εξακολουθεί να ισχύει στη σύγχρονη ψυχολογία και κοινωνιολογία. Ενώ τα λάθη στις αρχικές εκθέσεις σχετικά με την υπόθεση Genovese υπογράμμισαν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης δυναμικής, ο αντίκτυπός τους παραμένει.
Το όνομα της Kitty Genovese χαράχτηκε στη συλλογική μνήμη όχι μόνο λόγω της βιαιότητας του εγκλήματος, αλλά και λόγω της κοινωνικής συζήτησης που εξαπέλυσε.
Η ιστορία εμφανίστηκε σε ακαδημαϊκά εγχειρίδια, ντοκιμαντέρ και κομμάτια μυθοπλασίας που προσπάθησαν να καταλάβουν πώς θα μπορούσε να υπάρχει τέτοια αδιαφορία στη μέση της Νέας Υόρκης.
Ο Winston Moseley, ο δολοφόνος, ομολόγησε αργότερα άλλα βίαια εγκλήματα, τα οποία επέτρεψαν να σχεδιαστεί ένα πιο ακριβές προφίλ της συμπεριφοράς του. Ήταν τεχνικός τηλεόρασης, παντρεμένος με παιδιά και χωρίς ορατό υπόβαθρο που να προβλέπει την επικινδυνότητά του. Τη νύχτα της επίθεσης, σάρωσε την πόλη αναζητώντας ένα τυχαίο θύμα.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, η ομολογία του Moseley αποκάλυψε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Παραδέχτηκε ότι είχε επιστρέψει στον τόπο του εγκλήματος γνωρίζοντας ότι κανείς δεν θα παρέμβει. Ο υπολογισμός του, αν και βάναυσος, φαινόταν να θεωρεί την παθητικότητα των μαρτύρων ως πλεονέκτημα.
Το φαινόμενο Genovese μελετήθηκε για δεκαετίες σε κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια όπως το Κολούμπια, το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ. Ορισμένα πειράματα κοινωνικής ψυχολογίας, όπως αυτά των John Darley και Bibb Latané, χρησιμοποίησαν προσομοιώσεις για να αξιολογήσουν πώς οι άνθρωποι αντιδρούσαν σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όταν άλλοι ήταν παρόντες. Τα αποτελέσματα ενίσχυσαν τη θεωρία ότι η ευθύνη είναι θολή σε μια ομάδα.