Ο Τραμπ αποχώρησε πρόωρα από τη Σύνοδο της G7 στον Καναδά για να επιστρέψει στις ΗΠΑ και να συγκαλέσει σύμφωνα με πληροφορίες Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Ποιες είναι οι επιλογές του για την αντιμετώπιση του Ιράν και την εκτόνωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή
Τα σχόλια του προέδρου Τραμπ για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν έχουν μετατοπιστεί από την πλήρη υποστήριξη για τις επιθέσεις του Ισραήλ στην έντονη αποστασιοποίησή του από αυτές, και πάλι το αντίστροφο. Η ασάφειά του επιτείνει την αβεβαιότητα καθώς οι μάχες κλιμακώνονται – όπως και η αποχώρησή του από την G7 στον Καναδά. Απλώς είπε ότι είχε «σημαντικά θέματα» να επιστρέψει στην Ουάσιγκτον.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι η αποχώρησή του είχε να κάνει με «τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή», ενώ αργότερα στο Truth Social είπε ότι «δεν είχε καμία σχέση με μια κατάπαυση του πυρός». Νωρίτερα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι οι επιθέσεις ήταν «πλήρως συντονισμένες» με τις ΗΠΑ. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν, λοιπόν, τον Τραμπ και, κυρίως, ποιες είναι οι επιλογές του τώρα;
1. Να υποκύψει στην πίεση του Νετανιάχου και να «μπει» στον πόλεμο
Καθώς οι ισραηλινοί πύραυλοι έπληξαν την Τεχεράνη την Πέμπτη, ο Τραμπ απείλησε τους ηγέτες του Ιράν με «ακόμα πιο βάναυσες» επιθέσεις από τον Ισραηλινό σύμμαχό του που είναι οπλισμένος με αμερικανικές βόμβες.
Ο απώτερος στόχος του Τραμπ είναι γνωστός. Λέει, όπως και ο Νετανιάχου, ότι το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνική βόμβα. Είναι κρίσιμο ωστόσο ότι έχει δηλώσει πως η προτιμώμενη επιλογή του (σε αντίθεση με τον Νετανιάχου) είναι μία συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν (αυτή η οδός αντικατοπτρίζει επίσης την αυτοαποκαλούμενη εικόνα του ως παγκόσμιου παράγοντα διαπραγμάτευσης).
Αλλά έχει αμφιταλαντευτεί για το πώς να φτάσει εκεί, μερικές φορές στηριζόμενος στην απειλή της βίας, άλλες φορές πιέζοντας για διπλωματική λύση. Την περασμένη εβδομάδα μάλιστα δήλωσε ταυτόχρονα ότι μια ισραηλινή επίθεση στο Ιράν θα βοηθούσε μια συμφωνία ή θα την «καταστρέφε».
Η απρόβλεπτη φύση του μερικές φορές παρουσιάζεται από τους υποστηρικτές του εκ των υστέρων ως στρατηγική – η λεγόμενη «Θεωρία του Τρελού» για τις εξωτερικές σχέσεις. Πρόκειται για μία στρατηγική εξωτερικής πολιτικής που βασίζεται στην εξτρεμιστική και παράλογη συμπεριφορά του ηγέτη με σκοπό την αποτροπή ή την παραχώρηση του αντιπάλου. Με βάση αυτή τη θεωρία όταν ο αντίπαλος αντιλαμβάνεται ότι έχει απέναντί του έναν ακραίο και αλλοπρόσαλλο ηγέτη, είτε θα δεχτεί τους όρους του προκειμένου να αποφύγει μεγαλύτερο ρίσκο ή θα αποφύγει τη διαπραγμάτευση εξ ολοκλήρου και θα αποχωρήσει. Βάση της θεωρίας είναι η «Θεωρία των παιγνιών»: η Μελέτη στοιχείων που χαρακτηρίζουν καταστάσεις ανταγωνιστικής αλληλεξάρτησης με έμφαση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων περισσοτέρων από έναν ληπτών απόφασης (αντιπάλων).
Αυτή η θεωρία έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για να περιγράψει τις διαπραγματευτικές τακτικές του Τραμπ και υποδηλώνει ότι η σκόπιμη αβεβαιότητα ή η απρόβλεπτη κατάσταση σχετικά με την κλιμάκωση λειτουργεί για να εξαναγκάσει τους αντιπάλους (ή ακόμα και τους συμμάχους στην περίπτωση του Τραμπ) να συμμορφωθούν. Αποδόθηκε σε ορισμένες από τις πρακτικές του Προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Μερικοί από τους συμβούλους και τους υποστηρικτές του Τραμπ υποστηρίζουν την πλευρά της «μέγιστης πίεσης» στη «Θεωρία του Τρελού» όσον αφορά την προσέγγισή του στο Ιράν. Πιστεύουν ότι οι απειλές στο τέλος θα επικρατήσουν επειδή, όπως υποστηρίζουν, το Ιράν δεν ενδιαφέρεται σοβαρά για διαπραγματεύσεις (παρόλο που το 2015 η χώρα υπέγραψε μια πυρηνική συμφωνία υπό την ηγεσία του Ομπάμα, από την οποία ο Τραμπ αργότερα αποσύρθηκε)
Ο Νετανιάχου ασκεί συνεχή πίεση στον Τραμπ να ακολουθήσει τη στρατιωτική και όχι τη διπλωματική οδό, και ο πρόεδρος των ΗΠΑ – παρά την συχνά δηλωμένη επιθυμία του να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης – μπορεί τελικά να δει την ανάγκη να υλοποιήσει τις πιο επιθετικές απειλές του προς την ηγεσία της Τεχεράνης.
Το Ισραήλ μπορεί επίσης να πιέσει περισσότερο παρασκηνιακά για αμερικανική εμπλοκή, με στόχο να ολοκληρωθεί ο σκοπός του. Οι ΗΠΑ έχουν βόμβες-καταστροφείς που το Ισραήλ πιστεύει ότι μπορούν να καταστρέψουν το υπόγειο εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν στο Φόρντο. Καθώς οι μάχες κλιμακώνονται, αυξάνεται και η πίεση στον Τραμπ από τα «γεράκια» των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο, οι οποίοι εδώ και καιρό ζητούν αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν.
Ο Τραμπ θα ακούσει επίσης το επιχείρημα ότι πλέον θα μπορούσε να αναγκάσει τους Ιρανούς να διαπραγματευτούν μαζί του απο ασθενέστερη πλέον θέση. Αλλά το γεγονός παραμένει ότι οι Ιρανοί ήταν ήδη στο τραπέζι των συνομιλιών, καθώς ένας έκτος γύρος συνομιλιών με τον απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, είχε προγραμματιστεί στο Ομάν την Κυριακή. Οι συνομιλίες έχουν πλέον εγκαταλειφθεί.
2. Να επιλέξει τη μέση λύση: Διατήρηση της πορείας
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ έχει επαναλάβει ότι οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται στις επιθέσεις του Ισραήλ. Η κλιμάκωση συνοδεύεται από σημαντικούς και ενδεχομένως καθοριστικούς για την κληρονομιά του Τραμπ κινδύνους. Αμερικανικά ναυτικά αντιτορπιλικά και συστοιχίες πυραύλων εδάφους βοηθούν ήδη στην άμυνα του Ισραήλ έναντι των ιρανικών αντιποίνων.
Μερικοί από τους συμβούλους του Τραμπ στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας είναι πιθανό να τον προειδοποιούν να μην κάνει οτιδήποτε θα μπορούσε να αυξήσει την ένταση των επιθέσεων του Ισραήλ στο Ιράν τις επόμενες ημέρες, ειδικά με ορισμένους ιρανικούς πυραύλους να παραβιάζουν τις ισραηλινές-αμερικανικές άμυνες με θανατηφόρο αποτέλεσμα.
Ο Νετανιάχου υποστηρίζει τώρα ότι η στοχοποίηση του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, θα τερματίσει, όχι θα κλιμακώσει, τη σύγκρουση. Ωστόσο, ανώνυμος Αμερικανός αξιωματούχος ενημέρωσε ορισμένα ειδησεογραφικά πρακτορεία το Σαββατοκύριακο ότι ο Τραμπ ξεκαθάρισε πως παραμένει αντίθετος σε μια τέτοια κίνηση.
3. Να υπακούσει στις εκκλήσεις του στρατοπέδου Maga και να μείνει εκτός
Ένας από τους μεγάλους πολιτικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον Τραμπ είναι η εγχώρια υποστήριξή του. Οι περισσότεροι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο εξακολουθούν να στηρίζουν σθεναρά το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης προμήθειας αμερικανικών όπλων στη χώρα. Πολλοί έχουν υποστηρίξει σθεναρά τις επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν.
Υπάρχουν όμως βασικές φωνές εντός του κινήματος Make America Great Again (Maga) του Τραμπ που απορρίπτουν πλέον κατηγορηματικά αυτή την παραδοσιακή «ακλόνητη» υποστήριξη προς το Ισραήλ. Τις τελευταίες ημέρες αναρωτιούνται γιατί οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να εμπλακούν σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, δεδομένου του δόγματος του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική».
Ο φιλοτραμπικός δημοσιογράφος Τάκερ Κάρλσον έγραψε μια καυστική κριτική την Παρασκευή λέγοντας ότι οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης πως δεν εμπλέκεται δεν ήταν αληθινοί και ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να «εγκαταλείψουν το Ισραήλ». Υπονόησε ότι ο Νετανιάχου «και η διψασμένη για πόλεμο κυβέρνησή του» ενεργούσαν με τρόπο που θα έσυρε τα αμερικανικά στρατεύματα για να πολεμήσουν για λογαριασμό του.
Ο Κάρλσον έγραψε: «Η συμμετοχή σε αυτό θα ήταν σαν να δείχνουμε το μεσαίο δάχτυλο στα εκατομμύρια των ψηφοφόρων που ψήφισαν με την ελπίδα να εκλέξουν μια κυβέρνηση που θα έβαζε επιτέλους τις Ηνωμένες Πολιτείες πάνω απ’ όλα».
Ομοίως, η ένθερμη πιστή στον Τραμπ βουλευτής των ΗΠΑ Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν δημοσίευσε στο X ότι: «Όποιος ζητάει με λυγμούς να εμπλακούν πλήρως οι ΗΠΑ στον πόλεμο Ισραήλ/Ιράν δεν είναι το America First/MAGA». Αυτό αντιπροσωπεύει μια σημαντική ευπάθεια για τον Τραμπ. Αυξάνει την πίεση να αποστασιοποιηθεί από την επίθεση του Ισραήλ και υπάρχουν ενδείξεις, τουλάχιστον δημόσια, ότι έχει απαντήσει.
Οι εκκλήσεις από τους οπαδούς του κινήματος Maga το Σαββατοκύριακο συνέπεσαν με την ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ενώθηκε με τον πρόεδρο της Ρωσίας Πούτιν ζητώντας τον τερματισμό του πολέμου. Την Κυριακή, δήλωσε ότι το Ιράν και το Ισραήλ πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία, προσθέτοντας: «Οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία σχέση με την επίθεση στο Ιράν».
Το Ιράν έχει ήδη απειλήσει να επιτεθεί σε αμερικανικές βάσεις στην περιοχή εάν, όπως συμβαίνει τώρα, η Ουάσινγκτον βοηθήσει την άμυνα του Ισραήλ. Ο κίνδυνος να υπάρξουν θύματα μεταξύ των Αμερικανών πιθανότατα θα αυξήσει εκθετικά το επιχείρημα απομονωτισμού του Maga, αυξάνοντας με τη σειρά τουτην πίεση στον Τραμπ να υποχωρήσει και να παροτρύνει τον Νετανιάχου να τερματίσει την επίθεση ταχύτερα.