Πώς εξηγείται η απόφαση Τραμπ για δασμούς 245% στην Κίνα, στην τελευταία εξέλιξη ενός κλιμακούμενου πολέμου
Στην τελευταία και πιο εντυπωσιακή κίνηση του Αμερικανού προέδρου στον «Πόλεμο των Δασμών» απείλησε την Κίνα με δασμούς εώς 245% – το πιο δραματικό οικονομικό του χτύπημα – ως άμεση απάντηση στην αυστηροποίηση των εξαγωγικών ελέγχων του Πεκίνου σε κρίσιμα ορυκτά που χρησιμοποιούνται σε όλα τα είδη, από smartphones και ηλεκτρικές συσκευές μέχρι κινητήρες αεροσκαφών και πυρηνικά υποβρύχια.
Η τελευταία κίνηση του Τραμπ, η οποία ανακοινώθηκε με ένα σαρωτικό εκτελεστικό διάταγμα της 15ης Απριλίου, δίνει εντολή στο υπουργείο Εμπορίου να διερευνήσει κατά πόσον οι εισαγωγές κρίσιμων ορυκτών και παράγωγων προϊόντων αποτελούν απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Γιατί έχει σημασία
– Οι σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά δεν είναι απλώς βιομηχανικές εισροές – αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αμυντικής βιομηχανικής βάσης των ΗΠΑ.
– “Τα κρίσιμα ορυκτά, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών, είναι απαραίτητα για την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ανθεκτικότητα”, δήλωσε ο Λευκός Οίκος.
– Οι σπάνιες γαίες – μια ομάδα 17 κρίσιμων στοιχείων – είναι απαραίτητες για βιομηχανίες που κυμαίνονται από την άμυνα και τα ηλεκτρικά οχήματα μέχρι την ενέργεια και τα ηλεκτρονικά.
– Οι ΗΠΑ διαθέτουν μόλις ένα λειτουργικό ορυχείο σπάνιων γαιών και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για το σύνολο σχεδόν της επεξεργασμένης προμήθειάς τους.
– Η Κίνα κυριαρχεί στο 92% της παγκόσμιας δυναμικότητας επεξεργασίας σπάνιων γαιών.
– Οι ΗΠΑ εξαρτώνται από την Κίνα για το 70% περίπου των εισαγωγών τους σε ενώσεις και μέταλλα σπάνιων γαιών.
– Αξιωματούχοι του Τραμπ λένε ότι η Κίνα χρησιμοποιεί αυτή την κυριαρχία ως γεωπολιτικό όπλο – και οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν.
– “Η υπερβολική εξάρτηση από ξένα κρίσιμα ορυκτά… θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις αμυντικές δυνατότητες των ΗΠΑ, την ανάπτυξη υποδομών και την τεχνολογική καινοτομία”, ανέφερε ο Λευκός Οίκος στην ανακοίνωσή του.
Γιατί 245%;
– Ο δασμός 245% έρχεται να προστεθεί σε μια ευρύτερη, επιθετική εμπορική στρατηγική
– Ένας βασικός δασμός 10% σε όλες τις εισαγωγές σε όλους τους τομείς.
– Ένας προηγούμενος «αμοιβαίος» δασμός 34% για τα κινεζικά προϊόντα.
– Πρόσθετοι δασμοί 125% που επιβάλλονται για εμπορικές πρακτικές που οι ΗΠΑ θεωρούν αθέμιτες.
– Ένας δασμός 20% που συνδέεται με τον υποτιθέμενο ρόλο της Κίνας στη διακίνηση φαιντανύλης.
– «Η Κίνα αντιμετωπίζει τώρα δασμούς έως και 245% στις εισαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες ως αποτέλεσμα των αντιποίνων της», δήλωσε ο Λευκός Οίκος.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μιλάει κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την ανακοίνωση νέων δασμών στον Κήπο των Ρόδων στον Λευκό Οίκο, την Τετάρτη 2 Απριλίου 2025, στην Ουάσινγκτον
(AP Photo/Mark Schiefelbein
Οι βασικοί λόγοι πίσω από την τελευταία κίνηση της κυβέρνησης Τραμπ
Κρίσιμα ορυκτά ως στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία: Ο Λευκός Οίκος πλαισίωσε ρητά την κίνηση ως απάντηση στην αυξανόμενη εξάρτηση από την Κίνα για κρίσιμα ορυκτά όπως το γάλλιο, το γερμάνιο, το αντιμόνιο και οι σπάνιες γαίες – υλικά απαραίτητα για προηγμένα όπλα, ασφαλείς επικοινωνίες και κατασκευές αιχμής. Αυτά δεν είναι απλώς οικονομικές εισροές – είναι τα θεμέλια της εθνικής άμυνας.
Οι περιορισμοί των εξαγωγών της Κίνας: Οι δασμοί ακολουθούν την απόφαση του Πεκίνου να περιορίσει τις εξαγωγές πολλαπλών μετάλλων σπάνιων γαιών και μαγνητών, που θεωρείται στην Ουάσινγκτον ως προσπάθεια στραγγαλισμού των βιομηχανιών των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Αυτό περιλαμβάνει τομείς όπως η αεροδιαστημική, οι ηλεκτρικές συσκευές και οι ημιαγωγοί – κλάδους που οι ΗΠΑ θεωρούν στρατηγικά ζωτικής σημασίας:
«Οπλισμένες» αλυσίδες εφοδιασμού: Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγορούν την Κίνα ότι χρησιμοποιεί την κυριαρχία της σε κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού ως γεωπολιτικό μοχλό πίεσης – αναφέροντας τη χειραγώγηση των τιμών, την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και τις αυθαίρετες απαγορεύσεις εξαγωγών ως μορφές οικονομικού καταναγκασμού
Αντίποινα και κλιμάκωση: Η Κίνα έχει απαντήσει σε προηγούμενους δασμούς των ΗΠΑ με τα δικά της αντίμετρα, όπως το μπλοκάρισμα των παραδόσεων αεροσκαφών Boeing και η στοχοποίηση της αμερικανικής γεωργίας. Ο συντελεστής 245% αντικατοπτρίζει μια άμεση κλιμάκωση – μια προσπάθεια να τιμωρηθεί και να πιεστεί η Κίνα ταυτόχρονα:
Κλείσιμο των «παραθύρων»: Η κυβέρνηση Τραμπ έχει εξαλείψει προηγούμενες εξαιρέσεις και κατώτατα όρια «de minimis» -όπως ο κανόνας αφορολόγητου κάτω των 800 δολαρίων που ωφέλησε τους κινεζικούς γίγαντες του ηλεκτρονικού εμπορίου Shein και Temu- στοχεύοντας να κλείσει κάθε κερκόπορτα στο δασμολογικό καθεστώς
Η μεγάλη εικόνα: Ένας αγώνας εξοπλισμών ορυκτών
Αυτό δεν είναι απλώς ένα άλλο κεφάλαιο σε μια εμπορική διαμάχη – είναι ένας πόλεμος στρατηγικών πόρων. Το 2019, ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping επισκέφτηκε ένα εργοστάσιο σπάνιων γαιών στο Ganzhou και δήλωσε: «Οι σπάνιες γαίες είναι ζωτικής σημασίας στρατηγικός πόρος».
Έξι χρόνια αργότερα, η λαβή της Κίνας σε αυτά τα υλικά είναι πιο σφιχτή από ποτέ, αναφέρει δημοσίευμα του CNN. Οι σπάνιες γαίες χρησιμοποιούνται σε μαχητικά αεροσκάφη F-35, κατευθυνόμενους πυραύλους, smartphones, μηχανήματα μαγνητικής τομογραφίας και προηγμένα συστήματα ραντάρ και επικοινωνιών. Μόλις αυτό το μήνα, η Κίνα ανέστειλε τις εξαγωγές έξι βαρέων σπάνιων γαιών και μαγνητών σπάνιων γαιών, αποκλείοντας βασικά εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται από εταιρείες αεροδιαστημικής, αυτοκινητοβιομηχανίες και στρατιωτικούς εργολάβους. Το μήνυμα του Πεκίνου είναι σαφές: Αν ο Τραμπ κλιμακώσει, το ίδιο θα κάνει και η Κίνα.
Εμπειρογνώμονες του κλάδου επιβεβαιώνουν ότι ο αντίκτυπος είναι ήδη αισθητός.
«Αυτή τη στιγμή, κυριολεκτικά αυτές οι εξαγωγές αναστέλλονται», δήλωσε στο CNN ο Joshua Ballard, διευθύνων σύμβουλος της USA Rare Earth. «Δεν έχουμε πολλά αποθέματα εδώ στις ΗΠΑ… Αυτό είναι το καλύτερο παιχνίδι της Κίνας. Δεν έχουν μεγάλη επιρροή όταν πρόκειται για δασμούς εναντίον μας, αλλά σίγουρα έχουν επιρροή εδώ.»
Ο John Ormerod, ιδρυτής της JOC, μιας εταιρείας συμβούλων για μαγνήτες σπάνιων γαιών, δήλωσε στο CNN ότι τουλάχιστον πέντε αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν παγώσει τις αποστολές τους στην Κίνα: «Υπάρχει μεγάλη σύγχυση από την πλευρά τους και χρειάζονταν διευκρινίσεις από τις αρχές».
Η αντεπίθεση της Κίνας
Αντιδρώντας στη δήλωση του Λευκού Οίκου που ισχυρίζεται ότι η Κίνα αντιμετωπίζει τώρα δασμούς έως και 245% στις εισαγωγές στις ΗΠΑ, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Λιν Τζιαν είπε ότι θα πρέπει να ζητήσουν από την αμερικανική πλευρά τα «συγκεκριμένα στοιχεία για το φορολογικό συντελεστή.»
Η Κίνα είπε στην Ουάσινγκτον την Τετάρτη να “σταματήσει να απειλεί και να εκβιάζει”, αφού ο Τραμπ δήλωσε ότι εναπόκειται στο Πεκίνο να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να συζητήσουν τον τερματισμό του εμπορικού τους πολέμου. “Εάν οι ΗΠΑ θέλουν πραγματικά να επιλύσουν το ζήτημα μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, θα πρέπει να σταματήσουν να ασκούν ακραίες πιέσεις”, δήλωσε ο Λιν Τζιαν, προσθέτοντας «η Κίνα δεν θέλει να πολεμήσει, αλλά δεν φοβάται να πολεμήσει.»
Τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης επιμένουν ότι οι εξαγωγικοί περιορισμοί προστατεύουν την εθνική ασφάλεια και δεν ισοδυναμούν με πλήρη απαγόρευση.