«Δυστυχώς δεν υπήρχαν άλλες επιλογές εκεί που είχαμε φτάσει» λέει στο Newsbomb ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Παπανδρέου για τα πεπραγμένα του το 2010 και την είσοδο της Ελλάδας σε καθεστώς μνημονίων
Του Κώστα Πλιάκου
Μπορεί η τελευταία μεγάλη οικονομική κρίση που έζησε η χώρα μας να ξεκίνησε το 2010 αλλά το 2015 αποτελεί ένα έτος ορόσημο για την ελληνική οικονομία καθώς τον Ιούνιο αυτού του έτους επιβλήθηκαν τα capital controls.
Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου το 2010 βρέθηκε στο επίκεντρο βάζοντας την υπογραφή του στο πρώτο μνημόνιο.
Με το Newsbomb συναντήσαμε τον κ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος σήμερα είναι καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, στο διεθνές φόρουμ των Δελφών και τον ρωτήσαμε πώς βλέπει σήμερα με την ασφάλεια και την ωριμότητα που προσφέρει η χρονική απόσταση, την εποχή της κρίσης όταν αυτός είχε την ευθύνη για την ελληνική οικονομία, και την κορύφωσή της τον Ιούνιο του 2015.
O Γιώργος Παπακωνσταντίνου στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών
Σε λίγο κλείνουμε 10 χρόνια από τα capital controls. Ήσασταν τότε στην καρδιά των γεγονότων. Βλέποντας τώρα εκείνη την εποχή, με την απόσταση των ετών, πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να έχουν γίνει όλα διαφορετικά;
Αυτή είναι η ερώτηση που κάνουμε όλοι στον εαυτό μας. Το ερώτημα είναι πόσο πίσω πάει κανένας. Αν με πάτε στο 2010, θα σας πω ότι εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα, ένα πακέτο διάσωσης ήταν η μόνη λύση για τη χώρα.
Αν με πάτε πίσω στο 2004, θα σας πω ότι μια διαφορετική πολιτική, η οποία δεν θα γιγάντωνε τα ελλείμματα, θα μπορούσε να μας είχε σώσει από πολλά πράγματα. Άρα, εξαρτάται για το ποιο πολιτικό χρονικό σημείο επιλέγουμε. Αν με πάτε στο 2014, θα σας πω ότι, υπήρχε ένας τρόπος οικονομικά, να μην χρειαστούμε το 3ο μνημόνιο. Πολιτικά, όμως, ο κόσμος ήθελε να δοκιμάσει τις εναλλακτικές που όλα τα άλλα κόμματα, της Νέας Δημοκρατίας συμπεριλαμβανομένης του έλεγαν όλα εκείνα τα χρόνια. Ότι δηλαδή υπάρχουν ανέξοδες πολιτικές χωρίς πόνο οι οποίες θα τον έβγαζαν από την κρίση. Και αυτό επιχείρησε να κάνει το 2015.
Απέτυχε αυτό και ξαναγυρίσαμε στο τρίτο μνημόνιο. Άρα λοιπόν, υπάρχουν διάφορες στιγμές, στις οποίες θα μπορούσαμε να κάνουμε κάποια πράγματα διαφορετικά. Αλλά για να έχει νόημα η απάντηση, πρέπει να βάλουμε τον εαυτό μας στην κατάσταση που ήταν η χώρα την κάθε στιγμή. Όπως το 2010, δεν υπήρχε εναλλακτική από το πρώτο μνημόνιο. Το 2004, υπήρχαν εναλλακτικές για μια διαφορετική πολιτική.
Το 2012 έγιναν κάποια διαφορετικά πράγματα. Το 2015 υπήρχαν οικονομικές επιλογές, αλλά πολιτικά λίγο πολύ, νομίζω πως είμασταν καταδικασμένοι να περάσουμε αυτό που περάσαμε.
Εσείς, αν γυρνούσατε πίσω, θα αλλάζατε κάτι όταν ήσασταν επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου;
Το χρονικό της κρίσης το διατρέχουμε όλοι όσοι είχαμε κάποιο ρόλο συνέχεια, και πάντα προσπαθούμε να δούμε αν υπήρχαν άλλες καλύτερες λύσεις. Και η απάντηση είναι ότι στα επιμέρους βεβαίως μπορούσε κανένας να κάνει διαφορετικά πράγματα. Το ερώτημα είναι κατά πόσο μεγάλες αποφάσεις που παρθήκαν όταν παρθήκαν στο πλαίσιο των διεθνών συνθηκών και της οικονομικής κατάστασης της χώρας αν υπήρχαν άλλες επιλογές.
Και εκεί η απάντηση που δίνω στον εαυτό μου σε σχέση με την περίοδο που εγώ είχα την ευθύνη του οικονομικού επιτελείου είναι ότι δυστυχώς δεν υπήρχαν άλλες επιλογές εκεί που είχαμε φτάσει.
Πώς θα αξιολογούσατε σήμερα την οικονομία της χώρας σε γενικές γραμμές έχοντας ζήσει τα «χειρότερα»;
Θα έλεγα ότι η Ελλάδα είναι σαφώς σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια ή στο τέλος της κρίσης. Ότι έχει διορθώσει πολλά. Ότι έχει διορθώσει το εσωτερικό της και το εξωτερικό της έλλειμα σε μεγάλο βαθμό, όχι πλήρως. Ότι έχει κάνει μια σειρά από απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές που δεν είχαμε λόγο να περιμένουμε την κρίση να κάνουμε.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει ξεφύγει από τον κίνδυνο και ότι έχει λάβει τα μηνύματα της κρίσης και έχει πάρει τα μαθήματά της. Το γεγονός ότι ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξής της οικονομίας είναι 1 με 1,25 % μεσοπρόθεσμα – γιατί αυτό που έχουμε τώρα δεν θα διαρκέσει – σημαίνει ότι η παραγωγικότητά μας εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή. Παρ’ όλες τις αλλαγές που έχουν γίνει.
Σημαίνει ότι η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό δεν είναι αρκετά μεγάλη. Το γεγονός ότι εξακολουθούμε να έχουμε θεσμούς αδύναμους, από ανεξάρτητες αρχές μέχρι Δικαιοσύνη, κ.τ.λ. και ένα πολιτικό σύστημα το οποίο ακόμα δεν έχει παραδεχτεί το τι συνέβη. Όλα αυτά είναι στην άλλη μεριά της ζυγαριάς. Από τη μία είμαστε σε σαφώς καλύτερη κατάσταση, από την άλλη δεν είμαστε σε μία κατάσταση, η οποία μου επιτρέπει να λέω με σιγουριά ότι το μέλλον μπροστά μας είναι λαμπρό.