Ποιο έτος γίνονταν μία πυρηνική δοκιμή σχεδόν κάθε δύο ημέρες
Επιστροφή στις δοκιμές πυρηνικών όπλων ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, τρεις δεκαετίες έπειτα από τον τερματισμό της πρακτικής που συνδέθηκε άρρηκτα με τον Ψυχρό Πόλεμο.
Η πολιτική για τα πυρηνικά όπλα, που κάποτε θεωρούνταν «λείψανο» του Ψυχρού Πολέμου επανήλθε στο προσκήνιο, καθώς η Ρωσία έχει εξαπολύσει επανειλημμένες ατομικές απειλές τόσο προς τις ΗΠΑ όσο και προς την Ευρώπη από την έναρξη της εισβολής της στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ποια χώρα όμως έχει κάνει τις περισσότερες δοκιμές πυρηνικών όπλων και πότε σταμάτησαν;
Ο Ψυχρός Πόλεμος και η πυρηνική «φρενίτιδα»
Οι δύο υπερδυνάμεις του Ψυχρού Πολέμου εισήλθαν σε μία κούρσα εξοπλισμών και πυρηνικών δοκιμών μετά τον τερματισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την εμφάνιση της ατομικής βόμβας στον πλανήτη με το τεστ Trinity στις ερήμους του Νέου Μεξικού των ΗΠΑ τον Ιούλιο του 1945, μόλις λίγους μήνες μετά την πτώση του Βερολίνου.
Η Αμερική έγινε έτσι η πρώτη χώρα του πλανήτη που διέθετε πυρηνικά όπλα. Το 1949 όμως η Σοβιετική Ένωση κατάφερε να μπει και αυτή στο μονομελές – έως τότε – «κλαμπ» των πυρηνικών δυνάμεων, κάνοντας την πρώτη της δοκιμή στο Καζακστάν.
Έκτοτε ακολούθησε μία σημαντική αύξηση των δοκιμών κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ ο Ψυχρός πόλεμος βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, φτάνοντας τις δεκάδες ανά έτος. Το 1958 η «φρενίτιδα» πυρηνικών στην οποία είχαν εισέλθει ΗΠΑ και Ε.Σ.Σ.Δ έπαυσε, έπειτα από συμφωνία για μορατόριουμ στις πυρηνικές δοκιμές.
Με φόντο την διεθνή ανησυχία για τη ραδιενέργεια που απελευθερωνόταν στην ατμόσφαιρα με κάθε πυρηνική δοκιμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Σοβιετική Ένωση και η Μεγάλη Βρετανία συμφώνησαν να σταματήσουν τις πυρηνικές δοκιμές. Χωρίς να παρακολουθείται ούτε να επιβάλλεται, το μορατόριουμ υλοποιήθηκε με αμοιβαία συγκράτηση των δύο μεγάλων δυνάμεων.
Παρ’ όλα αυτά, το μορατόριουμ αποδείχθηκε εξαιρετικά ανθεκτικό, ξεκινώντας στις 31 Οκτωβρίου 1958 και διαρκώντας μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1961. Αφού η Γαλλία ξεκίνησε πυρηνικές δοκιμές το 1960, ακολουθούμενη από την κατάρριψη ενός αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους U-2 πάνω από τον σοβιετικό εναέριο χώρο και μια αποτυχημένη συνάντηση κορυφής, η Σοβιετική Ένωση επανεκκίνησε τις δοκιμές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολούθησαν λίγο αργότερα.
Εν μέσω της επιδείνωσης του Ψυχρού Πολέμου με την κρίση του Βερολίνου και της Κούβας, το 1962 αποτέλεσε τη χρονιά που σημειώθηκαν οι περισσότερες πυρηνικές δοκιμές στην ιστορία, συνολικά 178 μεταξύ των ΗΠΑ, της Σοβιετικής Ένωσης, της Βρετανίας και της Γαλλίας.
Πέρα από τις δύο υπερδυνάμεις, και άλλες χώρες διεξήγαγαν πυρηνικές δοκιμές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η Βρετανία και η Γαλλία αποτέλεσαν τις επόμενες δύο χώρες μετά τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ που απέκτησαν πυρηνικά όπλα, ενώ η Κίνα προχώρησε στην πρώτη της πυρηνική δοκιμή το 1964.
Την – επίσημη – λίστα συμπληρώνουν η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα. Το Δελχί προχώρησε στην πρώτη πυρηνική δοκιμή το 1974, ενώ το Πακιστάν διεξήγαγε δύο τεστ το 1998.
Στο σύνολο των πυρηνικών δοκιμών τα ηνία παίρνουν οι ΗΠΑ, με πάνω από 1.000, ενώ ακολουθεί η Σοβιετική Ένωση με 715 και ακολουθεί η Γαλλία, με 210.
Οι πυρηνικές δοκιμές μειώθηκαν δραματικά με τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου με λίγα τεστ, από την Κίνα, το Πακιστάν, την Ινδία και τη Γαλλία να διεξάγονται στη δεκαετία του 1990.