Βουλευτικές εκλογές στην Ολλανδία: Ανοίγει ο δρόμος για τον ηγέτη του κεντρώου κόμματος D66, Ρομπ Γέτεν, να σχηματίσει κυβέρνηση ως ο νεότερος πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας.
Το φιλοευρωπαϊκό κεντρώο κόμμα D66 σημείωσε τεράστια κέρδη στις ολλανδικές εκλογές, αποκτώντας το προβάδισμα στον σχηματισμό κυβέρνησης, καθώς το κόμμα του ακροδεξιού ηγέτη Χέερτ Βίλντερς έχασε την υποστήριξη. Με καταμετρημένο σχεδόν το 95% των ψήφων, το D66 και το Κόμμα Ελευθερίας (PVV) του Βίλντερς προβλέπεται να λάβουν από 26 έδρες στην κάτω βουλή των 150 εδρών.
Ήταν μια απότομη πτώση για τον Βίλντερς από το ρεκόρ του 2023, ενώ το D66 σημείωσε τα μεγαλύτερα κέρδη και σχεδόν τριπλασίασε τις έδρες του. Τα exit polls και τα πρώιμα αποτελέσματα έδειχναν μια οριακή νίκη για το προοδευτικό D66, με τον Βίλντερς να βρίσκεται στη δεύτερη θέση.
Ένας από τους μακροβιότερους λαϊκιστές ηγέτες της Ευρώπης, ο Βίλντερς είναι γνωστός για την αντιισλαμική του στάση και είχε προτείνει την απόρριψη όλων των αιτημάτων ασύλου, την επιστροφή όλων των ανδρών Ουκρανών προσφύγων στην πατρίδα τους και την ακύρωση της ξένης βοήθειας. Τον Ιούνιο, ανέτρεψε την κυβέρνηση λόγω της άρνησής της να υιοθετήσει τα σκληρά μέτρα του. «Λυπάμαι για την ήττα», είπε τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, «αλλά δεν μας έσβησαν από τον χάρτη».
Το φιλελεύθερο κεντροδεξιό VVD αναμένεται να κερδίσει 22 έδρες, η αριστερή συμμαχία Πρασίνων/Εργατικών του Φρανς Τίμερμανς 20 και τo χριστιανοδημοκρατικό κόμμα (CDA) 18 έδρες. To τελικό αποτέλεσμα είναι απίθανο να αλλάξει τη σύνθεση του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού.Το κόμμα του Βίλντερς χάνει 11 έδρες σε σύγκριση με την εντυπωσιακή εκλογική νίκη του το 2023. Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, ο Βίλντερς δεν θα γίνει πρωθυπουργός, καθώς τα άλλα μεγάλα κόμματα έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί του.
Ο Βίλντερς ανέτρεψε τον τελευταίο συνασπισμό. Ύστερα από διαμάχη για το μεταναστευτικό, ο Βίλντερς απέσυρε το PVV από έναν εύθραυστο κυβερνητικό συνασπισμό τεσσάρων κομμάτων, οδηγώντας τη χώρα σε πρόωρες εκλογές.
Ποιος είναι ο Ρομπ Γέτεν
Στα νιάτα του, ο Ρομπ Γέτεν προπονούσε τη Σιφάν Χασάν – η οποία κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στον Μαραθώνιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 2024 – τρέχοντας μαζί με την αιθιοπικής καταγωγής ολλανδή δρομέα μεσαίων-μεγάλων αποστάσεων, για να της δίνει τον επιθυμητό ρυθμό. Στα 38 του χρόνια, κερδίζει την εκλογική κούρσα στην Ολλανδία μετά την επιτυχία του κεντρώου κόμματός του.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής εκλογικά αποτελέσματα, ο Ρομπ Γέτεν προβλέπεται να γίνει ο νεότερος σε ηλικία πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Όπως η Σιφάν Χασάν, η οποία κέρδισε τον Μαραθώνιο Γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού χάρη σε μια εντυπωσιακή επιτάχυνση στην τελευταία στροφή, ο νεαρός πολιτικός είχε καταστρώσει τέλεια τη στρατηγική του στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
Με τη νεανική του ενέργεια και ελπιδοφόρα μηνύματα, κατάφερε να δώσει ώθηση στο κόμμα του (D66) -το οποίο οι δημοσκοπήσεις έδειχναν στην πέμπτη θέση πριν από ένα μήνα- καταφέρνοντας ένα εντυπωσιακό σπριντ στην τελική ευθεία της προεκλογικής εκστρατείας. «Τα καταφέραμε», αναφώνησε, απευθυνόμενος σε υποστηρικτές του τη νύχτα των εκλογών, σε μια εξέδρα περιτριγυρισμένη από ολλανδικές και ευρωπαϊκές σημαίες.
Το φιλοευρωπαϊκό κεντρώο κόμμα D66 προβλέπεται να κερδίσει 27 από τις 150 έδρες του κοινοβουλίου, με το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) του Χέερτ Βίλντερς να υποχωρεί στη δεύτερη θέση με 25 έδρες. Το φιλελεύθερο κεντροδεξιό κόμμα VVD αναμένεται να κερδίσει 23 έδρες, ενώ η αριστερή συμμαχία Πρασίνων/Εργατικών αναμένεται να αποσπάσει 20 έδρες. Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, ο Βίλντερς δεν θα γίνει πρωθυπουργός, καθώς τα άλλα μεγάλα κόμματα έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί του.
Ύστερα από διαμάχη για το μεταναστευτικό, ο Βίλντερς απέσυρε το PVV από έναν εύθραυστο κυβερνητικό συνασπισμό τεσσάρων κομμάτων, οδηγώντας τη χώρα σε πρόωρες εκλογές. «Θέλω να επαναφέρω την Ολλανδία στην καρδιά της Ευρώπης, χωρίς ευρωπαϊκή συνεργασία δεν οδηγούμαστε πουθενά», δήλωσε ο Ρομπ Γέτεν, ο οποίος εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής σε ηλικία 30 ετών και έναν χρόνο αργότερα ανέλαβε τα ηνία του κόμματος D66.
Τον πρώτο καιρό το «παιδί θαύμα» συνάντησε αρκετές δυσκολίες. Ορισμένοι τον αποκαλούσαν «Ρομπότ Γέτεν», περιπαίζοντας τον νεαρό με τα αυστηρά γυαλιά και τις απλοϊκές φράσεις. «Η καλύτερη συμβουλή που έλαβα εκείνη την εποχή ήταν: εξήγησε την ιστορία σου σαν να βρίσκεσαι σε τραπέζι με φίλους», έχει δηλώσει. Ακολούθως, πέταξε τα γυαλιά, αφού υποβλήθηκε σε επέμβαση λέιζερ στα μάτια, ενώ υιοθέτησε μια χαλαρή και πρόσχαρη στάση.
Η συμμετοχή του σε ένα δημοφιλές τηλεοπτικό κουίζ γνώσεων εκτόξευσε τη δημοτικότητά του. Η επιτυχία αυτή μάλλον δεν αποτελεί έκπληξη για κάποιον που στην παιδική του ηλικία διάβαζε δύο εφημερίδες και παρακολουθούσε τα δελτία ειδήσεων πριν πάει στο σχολείο.
«Σπασίκλας»
«Ένας σπασίκλας. Αυτός ήμουν πραγματικά στα 12 μου», παραδέχεται ο Γέτεν, ο οποίος μεγάλωσε στο Ούντεν (νότια) και ακολούθησε σπουδές Δημόσιας Διοίκησης στο πανεπιστήμιο του Ναϊμέχεν (ανατολικά). Προτού ασχοληθεί με την πολιτική, ήταν σύμβουλος της ProRail, του δημόσιου φορέα διαχείρισης του ολλανδικού σιδηροδρομικού δικτύου. Το ερχόμενο καλοκαίρι σκοπεύει να παντρευτεί στην Ισπανία τον εκλεκτό της καρδιάς του, τον αργεντινό παίκτη του χόκεϊ επί χόρτου Νικολάς Κίναν, με τον οποίο διατηρεί δεσμό από το 2022.
Ως παιδί, ο Ρομπ Γέτεν ονειρευόταν να γίνει κορυφαίος αθλητής. «Το ποδόσφαιρο και ο αθλητισμός γενικότερα ήταν το μεγαλύτερο πάθος μου», λέει. «Όμως, καθώς μεγάλωνα και ανακάλυπτα περισσότερα για τον εαυτό μου, ήταν αρκετά δύσκολο για μένα», συμπληρώνει. Αργότερα, οραματίστηκε μια καριέρα στον ξενοδοχειακό κλάδο και την εστίαση. Τον κέρδισε όμως η πολιτική. Διετέλεσε υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος από το 2022 έως το 2024, παρά το νεαρό της ηλικίας του και την έλλειψη εμπειρίας.
Από την αρχή της προεκλογικής εκστρατείας του, ο Ρομπ Γέτεν είχε αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με τον ακροδεξιό Χέερτ Βίλντερς, για τον οποίο είπε πως συμπεριφέρεται «σαν νταής σε παιδική χαρά». «Ως δημοκράτης, δεν βλέπω πώς θα μπορούσα να σχηματίσω συνασπισμό μαζί του», είχε ξεκαθαρίσει.
Ο Γέτεν έκανε προεκλογική εκστρατεία με την υπόσχεση να λύσει το πρόβλημα της έλλειψης στέγης, να επενδύσει στην εκπαίδευση και να αντιμετωπίσει τη μετανάστευση. Όπως και τα άλλα κυρίαρχα κόμματα στην κούρσα, δεσμεύτηκε επίσης να υποστηρίξει την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
«Έχουμε δείξει όχι μόνο στην Ολλανδία, αλλά και στον κόσμο ότι είναι δυνατό να νικήσουμε τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κινήματα», δήλωσε σε ένα πλήθος υποστηρικτών του. Θα πρέπει πρώτα να ξεκινήσει εβδομάδες ή μήνες συνομιλιών με τους ηγέτες άλλων κομμάτων για να σχηματίσει έναν συνασπισμό. Ένα πιθανό σενάριο είναι μια συμφωνία που θα περιλαμβάνει το D66, τους συντηρητικούς Χριστιανοδημοκράτες, το κεντροδεξιό VVD και το Κόμμα των Πρασίνων-Εργατών.