Μέσα σε λίγες εβδομάδες, τουλάχιστον τέσσερα γαλλικά μουσεία – ανάμεσά τους το Λούβρο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας – έγιναν στόχος οργανωμένων συμμοριών ληστών. Λ
Το πρωί της 19ης Οκτωβρίου, οι επισκέπτες του Λούβρου στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, έμειναν άφωνοι όταν το μεγαλύτερο μουσείο του κόσμου μετατράπηκε σε σκηνή κινηματογραφικής ληστείας.
Τέσσερις κουκουλοφόροι, οπλισμένοι με τροχούς και εξοπλισμό βαρέος τύπου, χρησιμοποίησαν γερανό για να ανέβουν στο παράθυρο του ορόφου της Γκαλερί Απολλών. Σε λιγότερο από επτά λεπτά αφαίρεσαν οκτώ κοσμήματα – ανάμεσά τους τιάρα, περιδέραιο και βραχιόλι που ανήκαν στην αυτοκράτειρα Ευγενία, σύζυγο του Ναπολέοντα Γ΄- αξίας περίπου 88 εκατομμυρίων ευρώ αλλά και ένα μοναδικότητας ιστορικό βάρος που μπορεί να την… εκτοξεύει στα χέρια του «κατάλληλου ανθρώπου».
Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαρακτήρισε το περιστατικό «επίθεση στην ιστορία μας», υποσχόμενος ότι τα έργα θα επιστραφούν και οι δράστες θα οδηγηθούν στη δικαιοσύνη.
Η υπουργός Πολιτισμού Ρασιντά Ντατί παραδέχθηκε ότι τα γαλλικά μουσεία δεν έχουν προσαρμοστεί στις «νέες μορφές εγκλήματος». Σύμφωνα με την εισαγγελέα του Παρισιού, Λορ Μπασσό, η ληστεία εκτελέστηκε από «επαγγελματική ομάδα οργανωμένου εγκλήματος». Το Λούβρο παρέμεινε κλειστό για μία ημέρα, ενώ ενισχύθηκαν τα μέτρα ασφαλείας σε όλα τα εθνικά μουσεία.
Οι «πορσελάνες του Λιμόζ»: Εθνικοί θησαυροί σε χέρια κυκλωμάτων
Μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τη ληστεία του Λούβρου, το Εθνικό Μουσείο Adrien-Dubouché στην γαλλική πόλη Λιμόζ είχε γίνει στόχος νυχτερινής επιδρομής από ριψοκίνδυνους ληστές. Οι διαρρήκτες έσπασαν παράθυρο, απενεργοποίησαν τον συναγερμό και μέσα σε λίγα λεπτά αφαίρεσαν δύο πιάτα κινεζικής πορσελάνης του 14ου και 15ου αιώνα και ένα βάζο του 18ου αιώνα. Όλα τα αντικείμενα θεωρούνται «εθνικοί θησαυροί» για τη Γαλλία και αποτιμώνται σε τιμές που ξεκινούν από τα 6,5 εκατ. Ευρώ και φτάνουν τα 9,5.
Ο δήμαρχος του Λιμόζ, Εμίλ Ροζέ Λομπερτί, δήλωσε ότι «όλα τα μεγάλα μουσεία του κόσμου έχουν υποστεί κλοπές», αφήνοντας να εννοηθεί πως πίσω από την επιδρομή βρίσκονται συλλέκτες που παραγγέλνουν έργα μέσω διεθνών κυκλωμάτων. Το μουσείο διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή πορσελάνης Λιμόζ, με περισσότερα από 18.000 εκθέματα.
Ο χρυσός του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας – Απώλεια ανεκτίμητης αξίας
Λίγες ημέρες μετά το Λιμόζ, σειρά είχε το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι. Οι ληστές διέρρηξαν τη γκαλερί γεωλογίας και ορυκτολογίας και αφαίρεσαν φυσικά δείγματα χρυσού αξίας περίπου 600.000 ευρώ. Τα δείγματα, παρά το ότι η αποτιμησή τους βασίζεται στην τιμή του μετάλλου – θεωρούνται ανεκτίμητα για τους επιστήμονες.
Οι δράστες φέρεται να χρησιμοποίησαν τροχό και φλόγιστρο για να εισβάλουν στο κτίριο, σε μια καλά οργανωμένη επιχείρηση που διήρκεσε λίγα λεπτά.
Ο διευθυντής του μουσείου, Εμανουέλ Σκουλιός, δήλωσε ότι πρόκειται για «επαγγελματική ομάδα που γνώριζε ακριβώς πού να πάει και τι να πάρει». Το μουσείο έκανε λόγο για «ανυπολόγιστη απώλεια για την επιστημονική έρευνα και την πολιτιστική κληρονομιά».
Το σπίτι του Διαφωτισμού – 2.000 νομίσματα εξαφανισμένα
Μόλις λίγες μέρες μετά τη ληστεία του Λούβρου, διαρρήκτες χτύπησαν και το μουσείο του Ντενί Ντιντερό, γνωστό ως House of Enlightenment, στην πόλη Λαντρ της βορειοανατολικής Γαλλίας. Από εκεί αφαιρέθηκαν περίπου 2.000 χρυσά και αργυρά νομίσματα. Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, οι δράστες έδειξαν «μεγάλη γνώση και ακρίβεια» στην επιλογή των αντικειμένων.
Το μουσείο φιλοξενεί χειρόγραφα, επιστολές και ιστορικά τεκμήρια του 18ου αιώνα. Η διάρρηξη, η οποία σημειώθηκε τη νύχτα, είναι η τέταρτη σε διάστημα λίγων εβδομάδων, ενισχύοντας τις υποψίες ότι πρόκειται για οργανωμένο κύκλωμα που δρα μεθοδικά και στοχεύει συλλεκτικά αντικείμενα υψηλής αξίας.
Δύο ακόμη ληστείες στα τέλη του 2024
Και δεν είναι οι μοναδικές περιπτώσεις. Τον περασμένο Νοέμβριο, τέσσερις άνδρες με τσεκούρια και ρόπαλα του μπέιζμπολ έσπασαν μέρα μεσημέρι τις προθήκες του μουσείου Cognacq-Jay στο Παρίσι, εξαφανίζοντας αρκετά έργα του 18ου αιώνα. Την επόμενη ημέρα, κοσμήματα αξίας αρκετών εκατομμυρίων ευρώ εκλάπησαν κατά τη διάρκεια ένοπλης ληστείας σε μουσείο στο Saone-et-Loire στην κεντρική Γαλλία.
Κυκλώματα συλλεκτών πίσω από ληστές;
Οι γαλλικές αρχές παραδέχονται ότι αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή «επιδημία» ληστειών μουσείων. Ερευνητές του υπουργείου Εσωτερικών μιλούν για δίκτυα συλλεκτών που χρηματοδοτούν τέτοιες επιθέσεις, τροφοδοτώντας μια υπόγεια αγορά πολιτιστικών θησαυρών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κάτι που σίγουρα έχει περισσότερο «νόημα» από το ενδεχόμενο οι ληστές να σκοπεύουν να «λιώσουν» ή να «σπάσουν» τα κλοπιμαία, προκειμένου να τα πωλήσουν σε τιμή πρώτης ύλης.
Η περίπτωση της Αιγύπτου
Δεν μπορεί πάντως να παραβλέψει κανείς το γεγονός ότι «απωλεσθέντα» αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας, υπάρχουν και σε άλλες χώρες, όπως παραδείγματος χάριν στην Αίγυπτο, από μουσείο της οποίας χάθηκε ένα χρυσό βραχιόλι της εποχής των Φαραώ.
Εκεί, τελικά, τέσσερις άνθρωποι συνελήφθησαν – μεταξύ αυτών μια συντηρήτρια αρχαιοτήτων στο Μουσείο του Καΐρου – για την κλοπή του, και τις αρχές να ισχυρίζονται ότι πουλήθηκε για 3.400 ευρώ και κατέληξε τελικά σε χυτήριο.
Το χρυσό βραχιόλι, διακοσμημένο με χάντρα λάπις λάζουλι, χρονολογούνταν από την εποχή του Αμενεμόπη, φαραώ της 21ης Δυναστείας (1070-945 π.Χ.). Είχε εξαφανιστεί από θησαυροφυλάκιο στο εργαστήριο αποκατάστασης αρχαιοτήτων του Μουσείου του Καΐρου, σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού.
Αιγυπτιακά δημοσιεύματα ανέφεραν πως το κόσμημα είχε συμπεριληφθεί σε λίστα αρχαιοτήτων που θα ταξίδευαν τον Οκτώβριο στη Ρώμη για να εκτεθούν στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Θησαυροί των Φαραώ». Σε πλάνα από κάμερα ασφαλείας – που έδωσαν στη δημοσιότητα οι αιγυπτιακές αρχές – διακρίνεται ένα βραχιόλι που ανταλλάσσεται με δέσμη χαρτονομισμάτων και εν συνεχεία κόβεται στα δύο από τον αγοραστή.
Η συντηρήτρια «κατάφερε να κλέψει το βραχιόλι ενώ εργαζόταν στο μουσείο», ακολούθως επικοινώνησε με κοσμηματοπώλη που το πούλησε στον ιδιοκτήτη εργαστηρίου χρυσοχοΐας για 180.000 αιγυπτιακές λίρες (περίπου 3.100 ευρώ). Εκείνος το πούλησε σε χυτήριο χρυσού για 194.000 αιγυπτιακές λίρες (περίπου 3.400 ευρώ), σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση.