Ποιες χώρες έχουν τα καλύτερα συνταξιοδοτικά συστήματα στον κόσμο και τι κάνουν διαφορετικά;
Στον πρόσφατα δημοσιευμένο Παγκόσμιο Δείκτη Συντάξεων 2025 από την αμερικανική εταιρεία συμβούλων διαχείρισης Mercer, καταγράφονται οι χώρες με τα καλύτερα συνταξιοδοτικά συστήματα στον κόσμο.
1. Ολλανδία
Οι Ολλανδοί βρίσκονται ακριβώς στην κορυφή του δείκτη. Βασίζονται κυρίως σε δύο πυλώνες. Ο πρώτος είναι μια βασική σύνταξη στην οποία δικαιούνται όλοι. Είναι παρόμοια με το ελληνικό βασικό σύστημα ασφάλισης γήρατος, αλλά χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από φόρους αντί για εισφορές. Αυτό δεν την καθιστά φθηνότερη ή πιο ακριβή. Τα χρήματα προέρχονται απλώς από διαφορετικό ταμείο από ό,τι στην Ελλάδα.
Η βασική σύνταξη ανέρχεται σε περίπου 70% του κατώτατου μισθού και υπόκειται σε φόρο, αν και οι εισφορές είναι χαμηλές. Το δικαίωμα σε αυτήν στην Ολλανδία πρέπει να αποκτάται με την παραμονή στη χώρα. Για κάθε έτος διαμονής στην Ολλανδία, συσσωρεύετε δικαίωμα στο 2% της βασικής σύνταξης – έτσι μετά από 50 χρόνια λαμβάνει ένας συνταξιούχος το πλήρες ποσό.
Επιπλέον, υπάρχει μια κεφαλαιουχική σύνταξη για τους εργαζομένους, για την οποία οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι καταβάλλουν εισφορές, όπως στην Ελλάδα– κυμαίνονται μεταξύ 15 και 25 τοις εκατό των ακαθάριστων μισθών. Οι εισφορές επενδύονται και στη συνέχεια καταβάλλονται κατά τη συνταξιοδότηση.
2. Ισλανδία
Η Ισλανδία έχει ένα τριπυλωνικό συνταξιοδοτικό σύστημα, αλλά έχει διαφορετική δομή. Ο πρώτος πυλώνας και εδώ είναι επίσης μια βασική σύνταξη έως 900 ευρώ το μήνα. Η βασική σύνταξη καταβάλλεται επίσης από φόρους στο νησί και μειώνεται εάν το εισόδημα ενός συνταξιούχου είναι υψηλότερο. Προορίζεται να καλύπτει μόνο το ελάχιστο όριο διαβίωσης.
Ο δεύτερος πυλώνας, όπως και στην Ολλανδία, αποτελείται από υποχρεωτικές, χρηματοδοτούμενες κεφαλαιουχικές συντάξεις, στις οποίες οι εργοδότες καταβάλλουν το 11,5% των ακαθάριστων μισθών και οι εργαζόμενοι συνεισφέρουν τουλάχιστον το 4% ή έως το 6% οικειοθελώς.
Ο τρίτος πυλώνας είναι οι επιδοτούμενες ιδιωτικές συντάξεις. Λειτουργεί απλά: Οι εργαζόμενοι μπορούν να καταβάλλουν έως και το 4% των ακαθάριστων μισθών τους σε επιδοτούμενα κεφάλαια και οι εργοδότες συνεισφέρουν έως και το 2%. Οι εταιρείες επωφελούνται από αυτό εξοικονομώντας φόρους.
Πλεονεκτήματα: Με τη βασική σύνταξη, η Ισλανδία έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας ηλικιωμένων στην Ευρώπη, λιγότερο από 5%. Οι περισσότεροι συνταξιούχοι εδώ λαμβάνουν το 80% ή περισσότερο του τελευταίου καθαρού εισοδήματός τους. .
Μειονεκτήματα: Οι Ισλανδοί δεν αισθάνονται άνετα με το γεγονός ότι η βασική σύνταξη μειώνεται με το πρόσθετο εισόδημα. Οι επικριτές λένε ότι αυτό θα αποθάρρυνε τους ανθρώπους από το να συνεχίσουν να αποταμιεύουν για τη σύνταξή τους – ένα παρόμοιο επιχείρημα με αυτό που χρησιμοποιείται εδώ σχετικά με το εισόδημα και την εργασία του πολίτη. Όπως και στην Ολλανδία, η Ισλανδία έχει επίσης αυστηρή ηλικία συνταξιοδότησης 67 ετών.
Η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι αδύνατη για τους περισσότερους ανθρώπους. Και, όπως και στην Ολλανδία, υπάρχουν προβλήματα για τους μετανάστες και τους Ισλανδούς που εργάζονται στο εξωτερικό και δεν έχουν συνεισφέρει πλήρως στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
3. Δανία
Η Δανία κατατάσσεται τρίτη στην κατάταξη της Mercer, αλλά ουσιαστικά χρησιμοποιεί το ίδιο συνταξιοδοτικό σύστημα με την Ισλανδία. Οι εισφορές στις κεφαλαιουχικές συντάξεις είναι κάπως υψηλότερες, αλλά υπάρχουν λιγότερες επιδοτούμενες ατομικές συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις. Το επίπεδο της σύνταξης είναι ελαφρώς χαμηλότερο από το ισλανδικό σύστημα.
4. Ισραήλ
Το Ισραήλ χρησιμοποιεί ένα μοντέλο δύο πυλώνων παρόμοιο με το ολλανδικό σύστημα. Η βασική σύνταξη είναι περίπου 600 ευρώ, προσαρμοσμένη στην αγοραστική δύναμη.
Επιπλέον, υπάρχει ένα υποχρεωτικό επαγγελματικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα με εισφορά 18,5%.
Το ποσοστό σύνταξης για άτομα με επαρκή έτη εισφορών φτάνει επομένως έως και το 70% των καθαρών μισθών. Επειδή η βασική σύνταξη είναι τόσο χαμηλή, το ποσοστό φτώχειας των ηλικιωμένων στο Ισραήλ είναι ακόμη ελαφρώς υψηλότερο από ό,τι στη Γερμανία.
5. Σιγκαπούρη
Η ασιατική οικονομία-τίγρης υιοθετεί μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση. Εδώ, η κυβέρνηση δεν πληρώνει στους πολίτες της ούτε σεντ. Αντίθετα, υποχρεούνται να κάνουν τις δικές τους προβλέψεις.
Ο πυρήνας αυτού είναι το Κεντρικό Ταμείο Προνοίας, ή CPF εν συντομία. Εδώ, κάθε πολίτης πρέπει να ανοίξει έναν λογαριασμό ταμιευτηρίου, στον οποίο ο εργαζόμενος και ο εργοδότης καταβάλλουν μαζί έως και το 37% του ακαθάριστου μισθού τους.
Οι εισφορές μειώνονται με την ηλικία.
Τα περιουσιακά στοιχεία του CPF επενδύονται και διαχειρίζονται από το κράτος, αλλά ανεξάρτητα από αυτό, κάθε πολίτης έχει εγγυημένη ετήσια απόδοση έως και 5%. Εκτός από τις συντάξεις, τα κεφάλαια στον λογαριασμό CPF μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για ιατρικά έξοδα, αγορά ακινήτων ή εκπαίδευση των παιδιών. Οι συνταξιοδοτικές εισφορές καταβάλλονται είτε μηνιαίως είτε εφάπαξ από την ηλικία των 65 ετών.
Πλεονεκτήματα:
Το σύστημα της Σιγκαπούρης οδηγεί σε υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην πόλη-κράτος.
Περισσότερο από το 90% των συνταξιούχων ζουν στα δικά τους σπίτια.
Επιπλέον, το ποσοστό φτώχειας είναι πολύ χαμηλό.
Επειδή ο καθένας είναι υπεύθυνος για τη δική του σύνταξη, δεν υπάρχει πρόβλημα δημογραφικής αλλαγής, όπως συμβαίνει με το γερμανικό σύστημα διανεμητικής πληρωμής.
Μειονεκτήματα:
Πρώτον, οι φόροι είναι πολύ υψηλοί, στο 37%, γεγονός που γενικά μειώνει τα καθαρά εισοδήματα στη Σιγκαπούρη.
Δεύτερον, ένα εξαιρετικά εξατομικευμένο σύστημα είναι καλό για όσους κερδίζουν πολλά και μπορούν να εργάζονται πολλές ώρες, αλλά όσοι αρρωσταίνουν είναι άνεργοι για μεγάλο χρονικό διάστημα ή απλώς έχουν χαμηλό εισόδημα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους τιμωρούνται με χαμηλή σύνταξη και δεν μπορούν να βασίζονται στην κοινωνική αλληλεγγύη.
Δεν υπάρχει βασική σύνταξη, επομένως στη χειρότερη περίπτωση, η φτώχεια των ηλικιωμένων είναι αναπόφευκτη.
Πηγή: focus