Με μισθούς που φτάνουν τα επτά και οκτώ ψηφία, οι κολοσσοί της τεχνητής νοημοσύνης «κλέβουν» τα κορυφαία μυαλά από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια, προκαλώντας ανησυχίες για «αιμορραγία εγκεφάλων»
Ο Λάρι Μπίρνμπαουμ, καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Northwestern, είχε βάλει στο στόχαστρο έναν πολλά υποσχόμενο φοιτητή για μεταπτυχιακή έρευνα. Όπως ομως εξηγεί σχετικό άρθρο στο Fortune.com την ίδια στιγμή, η Google προσέγγιζε τον ίδιο φοιτητή και, όταν εκείνος επισκέφθηκε την πανεπιστημιούπολη του τεχνολογικού γίγαντα στο Mountain View της Καλιφόρνια, το πρόγραμμα περιλάμβανε συναντήσεις με τον συνιδρυτή Σεργκέι Μπριν και τον διευθύνοντα σύμβουλο Σουντάρ Πιτσάι — δύο ανθρώπους με συνολική περιουσία περίπου 140 δισ. δολαρίων και ηγεσία σε περισσότερους από 183.000 υπαλλήλους.
«Πώς μπορούμε να ανταγωνιστούμε κάτι τέτοιο;» διερωτάται ο Μπίρνμπαουμ, επισημαίνοντας ότι οι PhD που καταλήγουν σε ερευνητικούς ρόλους στον ιδιωτικό τομέα μπορούν να κερδίζουν μέχρι και πέντε φορές περισσότερα από τον μέσο καθηγητή Πληροφορικής, ο οποίος λαμβάνει περίπου 155.000 δολάρια ετησίως. «Αυτό είναι το νέο περιβάλλον στο οποίο καλούνται να επιβιώσουν όλα τα τμήματα Πληροφορικής».
Ο μισθολογικός πόλεμος κλιμακώνεται
Αν και τέτοια φαινόμενα στρατολόγησης δεν είναι καινούργια, το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί. Οι μισθοί στη βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης εκτοξεύονται, με χαρακτηριστική περίπτωση τη Meta, η οποία φέρεται να προσφέρει επταψήφιους και οκταψήφιους μισθούς σε έμπειρους ερευνητές AI. Αυτές οι αστρονομικές αποδοχές φαίνεται να επηρεάζουν και τους αποφοίτους, ακόμη κι αν δεν διαθέτουν επαγγελματική εμπειρία: λαμβάνουν προσφορές που παραδοσιακά προορίζονταν για στελέχη υψηλόβαθμων θέσεων.
Η ακαδημαϊκή κοινότητα χωρίζεται
Καθηγητές και διευθυντές τμημάτων στα Johns Hopkins, University of Chicago, Northwestern και New York University εμφανίζονται διχασμένοι για το αν πρόκειται για «αιμορραγία εγκεφάλων» ή για φυσική εξέλιξη της αγοράς εργασίας.
Η μία πλευρά φοβάται ότι τα πανεπιστημιακά εργαστήρια αποψιλώνονται, χάνοντας την ικανότητα να παράγουν δημόσια ωφέλιμη έρευνα και να εκπαιδεύουν τις επόμενες γενιές επιστημόνων. Η άλλη πλευρά θεωρεί πως η ακαδημαϊκή κοινότητα παραμένει ισχυρή και πως οι φοιτητές απλώς εντάσσονται σε μια ανθηρή αγορά.
Ο Ανάς Μπάρι, καθηγητής Πληροφορικής και διευθυντής του εργαστηρίου Predictive Analytics και AI στο NYU, λέει πως οι επαγγελματικές ευκαιρίες στον ιδιωτικό τομέα επηρεάζουν «σημαντικά» τα πανεπιστήμια. «Η γενική μου άποψη είναι πως αν θέλουμε ένα υπεύθυνο μέλλον για την AI, πρέπει πρώτα να επενδύσουμε σε ποιοτική εκπαίδευση στην τεχνητή νοημοσύνη, που θα καλλιεργεί συνειδητοποιημένους επαγγελματίες, ερευνητές και καθηγητές», αναφέρει σε email του στο Fortune. Παρότι έχει δεχθεί «πολλές» προτάσεις από τη βιομηχανία, δηλώνει πως παραμένει προσηλωμένος στο έργο του στο NYU.
Από την ακαδημαϊκή καριέρα… στο βιομηχανικό πακέτο
Πριν το ChatGPT, οι κορυφαίοι ερευνητές τεχνητής νοημοσύνης ήταν και πάλι περιζήτητοι. Πολλά εταιρικά εργαστήρια όπως η OpenAI, το Google DeepMind και το FAIR της Meta επέτρεπαν στους επιστήμονες να διατηρούν τις πανεπιστημιακές τους θέσεις και να εργάζονται μερικώς και για την εταιρεία. Έτσι, συνέχιζαν να διδάσκουν και να εκπαιδεύουν νέους φοιτητές.
Σήμερα όμως, αυτό αλλάζει. Ο Μπάρι αναφέρει ότι η πρακτική αυτή υποχωρεί, λόγω του έντονου ανταγωνισμού και των αμοιβών εκατομμυρίων που προσφέρουν οι εταιρείες για αποκλειστική απασχόληση. Οι πανεπιστημιακοί που συμμετείχαν στο ρεπορτάζ επιβεβαιώνουν ότι διατηρούν τις θέσεις τους, όμως αναγνωρίζουν την πίεση που ασκεί η αγορά.
Ο Χένρι Χόφμαν, πρόεδρος του Τμήματος Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, παρακολουθεί από το 2013 πώς οι φοιτητές του δέχονται προτάσεις από τεχνολογικές εταιρείες. «Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι οι μισθοί», λέει. Ένας φοιτητής του, χωρίς καμία επαγγελματική εμπειρία, εγκατέλειψε πρόσφατα το διδακτορικό του για να δεχθεί εξαψήφια προσφορά από την ByteDance. «Όταν ένας φοιτητής βρίσκει ακριβώς αυτό που θέλει, γιατί να συνεχίσει τις σπουδές του;»
PhD εναντίον πτυχίου: Η αγορά διχάζεται
Η αγορά για κατόχους διδακτορικών στην AI και την Πληροφορική είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη των πτυχιούχων. Οι κάτοχοι πτυχίου συχνά εργάζονταν ως προγραμματιστές, αλλά πλέον πολλές εταιρείες — μεταξύ τους και η Microsoft και η Salesforce — χρησιμοποιούν γλωσσικά μοντέλα που γράφουν μεγάλο μέρος του κώδικα.
Αντίθετα, οι κάτοχοι διδακτορικών σε τομείς σχετικούς με την τεχνητή νοημοσύνη έχουν ανοιχτές πόρτες σε πανεπιστήμια, εταιρείες τεχνολογίας και χρηματοοικονομικούς ομίλους. Το 2022, 4.854 άτομα αποφοίτησαν από αντίστοιχα προγράμματα στις ΗΠΑ — αύξηση περίπου 20% από το 2014. Το 2023, το 70% αυτών εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα, όταν το 2003 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 20%, σύμφωνα με το MIT.
Το διδακτορικό ως επένδυση ζωής
Οι υψηλές απολαβές καθιστούν τα σχετικά PhD προγράμματα ιδιαίτερα δημοφιλή. Η πιο προσοδοφόρα επιλογή μέχρι πρότινος ήταν η ποσοτική ανάλυση σε hedge funds, με αποδοχές που ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο δολάρια ετησίως, ακόμη και για αποφοίτους χωρίς εμπειρία — μια δελεαστική προοπτική για άτομα που έχουν επιβιώσει με ετήσιο επίδομα 40.000 δολαρίων για 6-7 χρόνια.
Τα AI και machine learning είναι πλέον οι πιο δημοφιλείς ειδικεύσεις μεταξύ των διδακτορικών μηχανικών, σύμφωνα με έρευνα του Computing Research Association. Ο Χόφμαν του UChicago αναφέρει πως οι αιτήσεις για διδακτορικά έχουν αυξηθεί κατά 12% τα τελευταία χρόνια, πιέζοντας το τμήμα να προσλάβει νέο προσωπικό.
Πανεπιστήμια αντιδρούν με επενδύσεις δισεκατομμυρίων
Παρά τις περικοπές ομοσπονδιακής χρηματοδότησης υπό τη διοίκηση Τραμπ, τα τμήματα AI φαίνεται να μένουν ανεπηρέαστα — εν μέρει λόγω της ιδιωτικής χρηματοδότησης. Για παράδειγμα, η Google συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο του Σικάγου για την ανάπτυξη «αξιόπιστης AI».
Η απόδειξη; Το Johns Hopkins University ανακοίνωσε την ίδρυση Ινστιτούτου Επιστήμης Δεδομένων και AI ύψους 2 δισ. δολαρίων, με στόχο την εγγραφή 750 διδακτορικών φοιτητών και την πρόσληψη άνω των 100 νέων καθηγητών, καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα PhD προγράμματα των ΗΠΑ.
Ο Άντον Νταμπούρα, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής και συνδιευθυντής του Ινστιτούτου Ασφαλούς Αυτονομίας του Johns Hopkins, δηλώνει πως, παρά τις απολύσεις 2.000 υπαλλήλων λόγω απώλειας 800 εκατ. δολαρίων ομοσπονδιακής στήριξης, «η εικόνα στον τομέα της AI και των δεδομένων παραμένει θετική». Τεκμήριο αυτού, λέει, είναι οι εκατοντάδες αιτήσεις για καθηγητικές θέσεις στο νέο Ινστιτούτο.
Το ηθικό δίλημμα και η σημασία της ακαδημαϊκής έρευνας
Ο Λουίς Αμαράλ, καθηγητής Πληροφορικής στο Northwestern, δηλώνει «πολύ ανήσυχος» για την υπερπροβολή των δυνατοτήτων των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων από τις εταιρείες. Εκτιμά ότι οι στρατηγικές αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες. «Αν είσαι έξυπνος, καταλαβαίνεις πόσο κακή ήταν η ομάδα της OpenAI», αναφέρει.
Ο Μπάρι του NYU προσθέτει: «Τα πανεπιστημιακά εργαστήρια είναι από τους λίγους χώρους που εξερευνούν εναλλακτικές μορφές AI πέρα από τα LLMs». Ο ίδιος μελετά εφαρμογές βασισμένες στη νοημοσύνη των πτηνών. Κατά την άποψή του, σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από την εταιρική έρευνα, ο πειραματισμός της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι πιο πολύτιμος από ποτέ.