Έλεγχοι, επιστροφές χρημάτων και πλήρης μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ στο σχέδιο της κυβέρνησης
Οι πολιτικές, διοικητικές και ποινικές διαστάσεις της υπόθεσης των παράνομων ενισχύσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ έχουν πλέον τεθεί σε παράλληλη τροχιά, με την κυβέρνηση να επιλέγει να απαντήσει όχι με άμυνα, αλλά με θεσμική μετατόπιση. Ο στόχος είναι καθαρός και προβλέπει το τέλος του ΟΠΕΚΕΠΕ ως αυτόνομης αρχής, τη μεταφορά όλων των αρμοδιοτήτων του στην ΑΑΔΕ και την εδραίωση ενός ελεγκτικού μηχανισμού που δεν εξαρτάται από τον αγροτικό συντεχνιασμό ή την πολιτική διαμεσολάβηση.
Η αρχή θα γίνει τις επόμενες ημέρες στη Βουλή, με την κατάθεση της διάταξης για την ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στη φορολογική διοίκηση. Η ΑΑΔΕ αποκτά πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα του πρώην Οργανισμού Πληρωμών, σε πραγματικό χρόνο. Αυτό σημαίνει πρακτικά δυνατότητα εντοπισμού ύποπτων ΑΦΜ, διασταύρωση εισοδημάτων, γης και επιδοτήσεων και άρση της κουλτούρας ατιμωρησίας που είχε εδραιωθεί σε ορισμένες αγροτικές περιφέρειες.
Παράλληλα, ενεργοποιείται ο μηχανισμός της Οικονομικής Αστυνομίας και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για την αναζήτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. Στόχος είναι, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, να επιστραφούν τα χρήματα με διοικητικό τρόπο, αλλά όπου υπάρχουν ενδείξεις δόλου, να κινηθεί ποινική διαδικασία. Οι σχετικές έρευνες έχουν ήδη ξεκινήσει και το πλάνο προβλέπει ταξινόμηση των φακέλων σε τρεις κατηγορίες: ανθρώπινα λάθη, ελλιπείς ελεγκτικοί μηχανισμοί, οργανωμένη απάτη. Η τρίτη κατηγορία είναι και η πιο ευαίσθητη, καθώς αφορά πιθανή εμπλοκή υπηρεσιακών στελεχών ή και τοπικών παραγόντων.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να παρουσιάσει τις κινήσεις αυτές ως πράξη πολιτικής καθαρότητας με αναφορές στον έλεγχο των τελωνείων, των φυλακών, των πολεοδομιών και της συνταγογράφησης, ο πρωθυπουργικός κύκλος επιχειρεί να εντάξει την υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ σε ένα μεγαλύτερο αφήγημα διοικητικής κάθαρσης. Δεν πρόκειται για τυχαία επιλογή καθώς από κυβερνητικά στελέχη εκτιμάται ότι το σκάνδαλο μπορεί να αναδείξει τις παθογένειες του αγροτικού πελατειακού κράτους, αλλά ταυτόχρονα απειλεί να πλήξει το αφήγημα της αποτελεσματικής διακυβέρνησης. Για την κυβέρνηση, το στοίχημα είναι διπλό. Να εμφανιστεί ως η δύναμη που αποκαλύπτει και «θεραπεύει», χωρίς να φθείρεται από την ίδια την αποκάλυψη.
Σε επίπεδο κομματικής στρατηγικής, η Νέα Δημοκρατία κρατά ανοιχτό το ενδεχόμενο να στηρίξει τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής, χωρίς να προεξοφλεί τη θέση της. Περιμένει να δει πώς θα κινηθεί το ΠΑΣΟΚ, που εμφανίζεται επιθετικό αλλά δίνει σημάδια πολιτικής αστάθειας. Οι βολές για συγκάλυψη, χαμένα βαγόνια και παρακρατικούς μηχανισμούς έχουν στόχο το Μαξίμου, αλλά η ΝΔ απαντά με επιστροφή στο παρελθόν του ΠΑΣΟΚ και στην αναξιοπιστία που, όπως λέει, το διακρίνει.
Η κυβέρνηση κινείται με βεβαιότητα ότι οι θεσμικές απαντήσεις και η αλλαγή πλαισίου θα είναι πιο πειστικές από τις καταγγελίες. Επενδύει στη μνήμη των πολιτών και στο γεγονός ότι οι μεγάλες σκιές στο Δημόσιο δεν είναι σημερινές. Αλλά ξέρει ότι το αφήγημα «είμαστε οι μόνοι που τολμούν» πρέπει να συνοδευτεί από ορατά αποτελέσματα όπως εισπράξεις ποσών, ποινικές διώξεις και άμεση απομάκρυνση εμπλεκομένων.
Το «απόστημα» που αναφέρεται στις επίσημες δηλώσεις, εκτιμάται από κυβερνητικούς κύκλους πως δεν θα σπάσει μόνο με δηλώσεις αλλά με πράξεις. Η κυβέρνηση έθεσε τον πήχη μόνη της, βάζοντας στόχο όχι απλώς να ελέγξει, αλλά να ξαναχτίσει τον μηχανισμό διαχείρισης των αγροτικών ενισχύσεων από μηδενική βάση. Αν δεν το κάνει, η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ δεν θα είναι απλώς μια ακόμη υπόθεση – θα είναι ένα τραύμα που θα ανοιγοκλείνει μέχρι τις κάλπες του 2027.