Παραποίηση σημάτων καθοδήγησης εντολών
Η ανεπιβεβαίωτη πληροφορία ότι το Ιράν κατάφερε να στρέψει τα συστήματα αεράμυνας του Ισραήλ το ένα κατά του άλλου κάνει τα τελευταία 24ωρα το γύρο του διαδικτύου.
Ο IRGC ισχυρίζεται ότι πραγματοποίησε συγκλονιστική ηλεκτρονική επίθεση για να παραπλανήσει τους πυραύλους του IDF.
Στις 16 Ιουνίου, το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC) ισχυρίστηκε ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου κύματος πυραυλικών επιθέσεων εναντίον του Ισραήλ, χρησιμοποίησε «νέες μεθόδους» που προκάλεσαν την επίθεση των ισραηλινών συστημάτων αεροπορικής άμυνας το ένα κατά του άλλου…
Το πρακτορείο ειδήσεων Tasnim News Agency ανέφερε τα εξής λόγια του IRGC:
«Κατά τη διάρκεια αυτής της επιχείρησης, χάρη στη χρήση νέων μεθόδων και δυνατοτήτων στον τομέα των πληροφοριών και του εξοπλισμού, τα πολυεπίπεδα συστήματα διοίκησης και ελέγχου της άμυνας του εχθρού απέτυχαν και άρχισαν να επιτίθενται το ένα στο άλλο».
Υπάρχει μέθοδος που οδηγεί το ένα σύστημα εναντίον του άλλου;
Αυτή η εντυπωσιακή δήλωση θέτει το ερώτημα: Είναι τεχνολογικά δυνατό να προκαλέσει κανείς τα αντιπυραυλικά συστήματα ενός εχθρού να επιτεθούν το ένα στο άλλο;
Υποστηρίζοντας τον ισχυρισμό του IRGC, το Sputnik International επικαλέστηκε τον Ρώσο στρατιωτικό εμπειρογνώμονα και ιστορικό των Αεροπορικών Αμυντικών Δυνάμεων, Γιούρι Κνούτοφ, ο οποίος ανέφερε τα εξής:
«Με βάση το βίντεο που δημοσιεύθηκε, φαίνεται ότι οι Ιρανοί κατάφεραν να παραβιάσουν το σύστημα μετάδοσης δεδομένων και διόρθωσης σημάτων σε πρώιμο στάδιο — όταν οι πύραυλοι ήταν ακόμα σε πτήση — χρησιμοποιώντας ένα σύστημα αδρανούς καθοδήγησης. Ως αποτέλεσμα, το σύστημα παρέκκλινε την πορεία των πυραύλων, όχι προς τους προορισμούς τους, αλλά προς τις δικές του πυραυλικές μπαταρίες εδάφους-αέρος του Ισραήλ, με αποτέλεσμα να τους χτυπήσουν».
Τα πολυεπίπεδα συστήματα αεροπορικής άμυνας του Ισραήλ
Η πολυεπίπεδη αρχιτεκτονική αεράμυνας του Ισραήλ — που περιλαμβάνει τα συστήματα Iron Dome, David’s Sling, Arrow 2 και Arrow 3 — χρησιμοποιεί προηγμένα αναχαιτιστικά όπλα σχεδιασμένα για την αντιμετώπιση ενός ευρέος φάσματος αεροπορικών απειλών, από πυραύλους μικρού βεληνεκούς έως βαλλιστικούς πυραύλους εξωατμοσφαιρικού βεληνεκούς.
Το Iron Dome είναι εξειδικευμένο για απειλές μικρής εμβέλειας (4-70 χλμ.), όπως ρουκέτες και πυροβολικά. Χρησιμοποιεί αναχαιτιστικά Tamir που καθοδηγούνται από ραντάρ και είναι εξοπλισμένα με ηλεκτροοπτικούς αισθητήρες για ακριβή παρακολούθηση και πυροδότηση με πυροκροτητή εγγύτητας.
Το σύστημα έχει επιδείξει ποσοστό επιτυχίας περίπου 90% σε επιχειρησιακή χρήση.
Το David’s Sling έχει σχεδιαστεί για την αναχαίτιση πυραύλων μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, πυραύλων κρουζ και ορισμένων βαλλιστικών πυραύλων (40–300 χλμ.). Χρησιμοποιεί τον αναχαιτιστικό Stunner, έναν πυραύλο δύο σταδίων, τύπου «hit-to-kill», με διπλή καθοδήγηση — ενεργό ραντάρ και υπέρυθρη απεικόνιση. Η παρακολούθηση του στόχου παρέχεται από το ραντάρ EL/M-2084 AESA, το οποίο επιτρέπει υψηλή ευελιξία και ακρίβεια χωρίς την ανάγκη χρήσης κεφαλής.
Το Arrow 2 προορίζεται για την αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων μικρού έως μεσαίου βεληνεκούς στην ανώτερη ατμόσφαιρα (έως ~500 χλμ.). Χρησιμοποιεί αναχαιτιστικά με καθοδήγηση ραντάρ και κεφαλές με πυροκροτητή εγγύτητας για να εκραγούν κοντά σε εισερχόμενες απειλές.
Το Arrow 3 αποτελεί το εξωτερικό στρώμα, στοχεύοντας βαλλιστικές απειλές εκτός της ατμόσφαιρας (έως ~1.500 km). Χρησιμοποιεί ένα κινητικό όχημα καταστροφής που καθοδηγείται από προηγμένο ραντάρ για αναχαίτιση με άμεση πρόσκρουση (hit-to-kill) στο διάστημα.
Καθοδήγηση πυραύλων αναχαίτισης
Όπως είναι προφανές, σύμφωνα με το eurasiantimes.com, οι ισραηλινοί πύραυλοι αναχαίτισης χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνικές για την τελική καθοδήγηση.
Ωστόσο, αμέσως μετά την εκτόξευση, οι περισσότεροι πύραυλοι εδάφους-αέρος (SAM) κατευθύνονται προς τους στόχους τους χρησιμοποιώντας καθοδήγηση μέσω εντολών. Σε αυτή την αρχική φάση, το ραντάρ εδάφους παρακολουθεί τόσο τον στόχο όσο και τον πύραυλο, στέλνοντας εντολές καθοδήγησης σε πραγματικό χρόνο μέσω ενός ανερχόμενου συνδέσμου για να καθοδηγήσει τον πύραυλο κατά μήκος της σωστής τροχιάς.
Αυτή η προσέγγιση είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την τοποθέτηση του πυραύλου σε βέλτιστη πορεία αναχαίτισης, ιδιαίτερα σε συστήματα μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς.
Κατά τη διάρκεια αυτής της μεσαίας φάσης, τα σήματα καθοδήγησης uplink παρέχουν συνεχώς ενημερώσεις σχετικά με το προβλεπόμενο σημείο αναχαίτισης. Το αδρανειακό σύστημα πλοήγησης (INS) του πυραύλου λειτουργεί σε συνδυασμό με αυτές τις ενημερώσεις για να κατευθύνει τον πύραυλο προς το σημείο αυτό με αυξανόμενη ακρίβεια.
Παραποίηση καθοδήγησης πυραύλων
Θεωρητικά, είναι δυνατό να παρεμβληθούν ή να παραποιηθούν τα σήματα καθοδήγησης εντολών που μεταδίδονται σε έναν αναχαιτιστικό πύραυλο, εκτρέποντάς τον έτσι από την πορεία του.
Με την εισαγωγή θορύβου ή ψευδών σημάτων, τα ηλεκτρονικά αντίμετρα (ECM) μπορούν να διαταράξουν ή να αλλοιώσουν την ανερχόμενη ζεύξη, με πιθανό αποτέλεσμα ο πύραυλος να χάσει τον στόχο του. Τα προηγμένα συστήματα ECM μπορούν ακόμη και να εισάγουν ψευδή πακέτα εντολών, ανακατευθύνοντας αποτελεσματικά τον πύραυλο εν πτήσει.
Τα παραδείγματα του παρελθόντος
Η παρεμβολή και η παραπλάνηση της καθοδήγησης πυραύλων έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στο παρελθόν. Αυτές οι τεχνικές μπορούν να εκτελεστούν από εναέριες ή επίγειες πλατφόρμες. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου EA-6B Prowler για να υποβαθμίσουν και να διαταράξουν τα ιρακινά συστήματα πυραύλων εδάφους-αέρος.
Το Krasukha-4 της Ρωσίας είναι ένα επίγειο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ευρείας ζώνης που έχει σχεδιαστεί για να παρεμβαίνει στα συστήματα καθοδήγησης και ραντάρ των πυραύλων.
Το Krasukha-4, το οποίο είναι τοποθετημένο σε ένα τετραξονικό σασί BAZ-6910-022, λειτουργεί στη ζώνη X και στη ζώνη Ku και είναι ικανό να διαταράξει τις ανερχόμενες συνδέσεις πυραύλων, τους ραντάρ ανίχνευσης πυρομαχικών ακριβείας (PGM) και τις συνδέσεις δεδομένων RF. Η πολυλειτουργική ικανότητα παρεμβολής του αποτελεί σημαντική απειλή για τα συστήματα που βασίζονται σε καθοδήγηση εντολών ή σε τερματικό homing με βάση RF.
Προκλήσεις παραποίησης
Η παρεμβολή ή η παραποίηση σημάτων ανερχόμενης ζεύξης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι πύραυλοι αναχαίτισης χρησιμοποιούν συνήθως κρυπτογραφημένες συνδέσεις επικοινωνίας και πρωτόκολλα αυθεντικοποίησης για να αποτρέψουν την εισαγωγή μη εξουσιοδοτημένων εντολών.
Πολλά σύγχρονα συστήματα χρησιμοποιούν επίσης τεχνικές αλλαγής συχνότητας και ευρείας ζώνης, καθιστώντας δύσκολη την αποτελεσματική παρεμβολή ή παραποίηση του σήματος από τους αντιπάλους. Επιπλέον, προηγμένα ηλεκτρονικά φίλτρα και αλγόριθμοι αντι-παρεμβολής είναι ενσωματωμένα τόσο στα συστήματα ελέγχου εδάφους όσο και στα συστήματα πυραύλων για την ανίχνευση και την απόρριψη παρεμβολών.
Η πλαστογράφηση, ειδικότερα, απαιτεί εξαιρετικό επίπεδο τεχνικής εξειδίκευσης. Πρέπει να εκτελείται σε πραγματικό χρόνο ενώ ο αναχαιτιστικός πύραυλος πετά σε υπερηχητικές ταχύτητες (Mach 2–6), αφήνοντας μόνο ένα στενό παράθυρο ευκαιρίας για επιτυχή παρέμβαση.
Καθώς ο αναχαιτιστής πλησιάζει τον στόχο του, συνήθως μεταβαίνει σε τελική καθοδήγηση χρησιμοποιώντας τον ενσωματωμένο ανιχνευτή του — είτε είναι υπέρυθρος, ημιενεργό ραντάρ (SARH), ενεργό ραντάρ (ARH), ηλεκτροοπτικός ή παρακολούθηση μέσω πυραύλου (TVM).
Μόλις ο ανιχνευτής κλειδώσει τον στόχο, η καθοδήγηση μέσω εντολών καθίσταται άσχετη και η παρεμβολή ή η πλαστογράφηση του σήματος ανερχόμενης ζεύξης δεν είναι πλέον αποτελεσματική.
Επιπλέον, οι σύγχρονοι πύραυλοι εδάφους-αέρος, όπως οι Aster 30 ή SM-6, είναι εξοπλισμένοι με συστήματα αδρανούς πλοήγησης (INS) υψηλής ακρίβειας και ενεργούς ανιχνευτές ραντάρ, μειώνοντας έτσι την εξάρτησή τους από την καθοδήγηση με εντολές κατά τη διάρκεια της πορείας.
Σε πολλές περιπτώσεις, αυτοί οι πύραυλοι μπορούν να ακολουθούν προγραμματισμένες πορείες πτήσης ή να βασίζονται εξ ολοκλήρου σε ενσωματωμένους αισθητήρες από την εκτόξευση έως την αναχαίτιση.
Συμπέρασμα
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στο κοινό οριστικά οπτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν με βεβαιότητα περιστατικά φιλικού πυρός μεταξύ διαφορετικών επιπέδων των συστημάτων αεροπορικής άμυνας του Ισραήλ (όπως το Iron Dome, το David’s Sling ή το Arrow) κατά τη διάρκεια της ιρανικής πυραυλικής επίθεσης εναντίον του Ισραήλ στις 16 Ιουνίου 2025.
Το μόνο ευρέως διαδεδομένο στοιχείο είναι ένα βίντεο που, στην καλύτερη περίπτωση, φαίνεται να δείχνει πυραύλους αναχαίτισης Arrow να παρεκκλίνουν από την πορεία τους. Ωστόσο, το βίντεο δεν είναι αποδεικτικό και δεν επιβεβαιώνει άμεσες προσκρούσεις σε φιλικά μέσα αεροπορικής άμυνας.
Στο παρελθόν, το Ιράν έχει επιδείξει αξιοσημείωτες ικανότητες ηλεκτρονικού πολέμου (EW) και παραποίησης GPS, ιδίως σε περιστατικά που αφορούσαν αμερικανικά drones. Τον Δεκέμβριο του 2011, το Ιράν κατέλαβε ένα αμερικανικό drone RQ-170 Sentinel κοντά στο Kashmar, φέρεται μέσω παραποίησης GPS.
Σύμφωνα με ιρανικές αξιώσεις, ειδικοί EW παρεμπόδισαν την δορυφορική επικοινωνία του drone, αναγκάζοντάς το να περάσει σε λειτουργία αυτόματου πιλότου. Στη συνέχεια, παραποίησαν τις συντεταγμένες GPS, εξαπατώντας το drone να προσγειωθεί στο Ιράν με την υπόθεση ότι επέστρεφε στη βάση του στο Αφγανιστάν.
Η σχεδόν άριστη κατάσταση του κατασχεθέντος drone —που παρουσίαζε μόνο μικρές ζημιές στο αριστερό φτερό και στο κάτω μέρος του— παρείχε αξιοπιστία στην ιρανική αξίωση για ελεγχόμενη προσγείωση και όχι για συντριβή ή κατάρριψη.
Αν και δεν υπάρχουν άμεσες αποδείξεις για συγκρούσεις μεταξύ ισραηλινών πυραύλων αναχαίτισης, το Ιράν πιθανότατα διαθέτει την τεχνική ικανότητα να παραποιήσει σήματα ανερχόμενης ζεύξης εντολών. Ωστόσο, το Ιράν δεν είναι γνωστό ότι διαθέτει αεροπορικές πλατφόρμες ικανές να αναπτύξουν τέτοια συστήματα παραποίησης εντός της αποτελεσματικής εμβέλειας του ισραηλινού εναέριου χώρου.