Με την επίθεσή του, ο Νετανιάχου βραχυκύκλωσε η συζήτηση μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης για το πυρηνικό του πρόγραμμα του Ιράν και ξεκίνησε έναν πιθανό νέο κύκλο κλιμάκωσης – Άρθρο του GIDEON RACHMAN
Η επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν, μια επιχείρηση που ετοιμαζόταν εδώ και δύο δεκαετίες, σηματοδοτεί μια νέα φάση στην ευρύτερη γεωστρατηγική σύγκρουση της Μέσης Ανατολής και εγκυμονεί τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας ανάφλεξης, εκτιμά ο Gideon Rachman σε άρθρο του στους βρετανικούς Financial Times.
Όπως επισημαίνει ο έμπειρος αναλυτής Gideon Rachman, το πλήγμα δεν ήταν προϊόν συγκυρίας, αλλά αποτέλεσμα μιας συσσώρευσης παραγόντων που επηρέασαν καταλυτικά τη λήψη απόφασης στο Τελ Αβίβ.
Η αρχή του νήματος βρίσκεται στην τραγωδία της 7ης Οκτωβρίου 2023, όταν η επίθεση της Χαμάς επανακαθόρισε τις αντιλήψεις της ισραηλινής ηγεσίας περί εθνικής ασφάλειας. Η προοπτική ενός πυρηνικού Ιράν έπαψε να είναι απλώς ένα σενάριο κινδύνου· μετατράπηκε σε υπαρξιακή απειλή. Το σοκ και η ανασφάλεια μετουσιώθηκαν σε μια επιθετική στρατηγική.
Παράλληλα, η Τεχεράνη εμφανίζεται πιο ευάλωτη από ποτέ. Οι αεροπορικές επιχειρήσεις του Ισραήλ και η αποδυνάμωση της ιρανικής αεράμυνας δημιουργούν ένα «παράθυρο ευκαιρίας» που το Ισραήλ θεώρησε πως δεν μπορεί να αγνοήσει. Ταυτόχρονα, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα βρίσκεται στα όρια του «ξεμπλοκαρίσματος», σύμφωνα με τη ΔΟΑΕ, προκαλώντας συναγερμό στις δυτικές πρωτεύουσες.
Η ισραηλινή αυτοπεποίθηση ενισχύεται από την πρόσφατη εμπειρία στον Λίβανο. Η επίθεση κατά της Χεζμπολάχ, παρά τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ, δεν προκάλεσε γενικευμένο πόλεμο – γεγονός που τροφοδότησε την πεποίθηση ότι το Ισραήλ μπορεί να επιβάλλει νέα δεδομένα στην περιοχή με ελεγχόμενες επιθέσεις.
Πίσω από την στρατιωτική στρατηγική κρύβεται και ένα ισχυρό πολιτικό κίνητρο: η διεθνής κριτική για τις επιχειρήσεις στη Γάζα έχει φέρει την κυβέρνηση Νετανιάχου σε δύσκολη θέση. Η επίθεση κατά του Ιράν μετατοπίζει την παγκόσμια προσοχή και μπορεί να επανασυσπειρώσει δυτικές κυβερνήσεις γύρω από τον αγώνα κατά της ιρανικής απειλής.
Στον αντίποδα, η Ουάσιγκτον δείχνει διχασμένη. Παρά τις προετοιμασίες, τις μετακινήσεις αντιαεροπορικών συστημάτων και τις εκκενώσεις προσωπικού από την περιοχή, η κυβέρνηση Τραμπ αντιμετωπίζει εσωτερικές συγκρούσεις: οι «συγκρατημένοι» αναζητούν αποστασιοποίηση, ενώ η φιλοϊσραηλινή πτέρυγα ωθεί προς πιο ενεργή εμπλοκή. Το Ισραήλ δείχνει να αδιαφορεί για τις αμερικανικές παραινέσεις και να εκμεταλλεύεται τις πολιτικές αντιφάσεις στην Ουάσιγκτον.
Το ερώτημα είναι τι θα ακολουθήσει. Το Ιράν έχει περιορισμένες δυνατότητες άμεσης ανταπόδοσης κατά του Ισραήλ, όμως ενδέχεται να στοχεύσει αμερικανικές βάσεις ή να προκαλέσει αναταραχή στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά. Επιθέσεις στη ναυσιπλοΐα, αποκλεισμός εξαγωγών πετρελαίου ή επιθέσεις σε εγκαταστάσεις αφαλάτωσης, όπως φοβάται η Σαουδική Αραβία, δεν αποκλείονται.
Η διεθνής κοινότητα βρίσκεται ενώπιον ενός κρίσιμου σταυροδρομιού: είτε θα περιορίσει την κλιμάκωση μέσω διπλωματίας και συντονισμένης πίεσης είτε θα παγιδευτεί σε έναν νέο κύκλο γενικευμένης σύγκρουσης. Η αβεβαιότητα ενισχύεται από την ανάγκη των δύο πλευρών να αποδείξουν ισχύ και αποφασιστικότητα, τόσο προς τον αντίπαλο όσο και προς το εσωτερικό τους ακροατήριο.
Όπως καταλήγει ο Rachman, η επίθεση του Ισραήλ ίσως σηματοδοτεί την αρχή ενός επικίνδυνου κύκλου. Και σε έναν τέτοιο κύκλο, το τέλος είναι πάντοτε πιο δύσκολο απ’ ό,τι η αρχή, σημειώνει.