Τροχόσπιτα: Η Ελλάδα από παράδεισος για αυτοκινούμενα καθιστά τους ιδιοκτήτες τους ανεπιθύμητους

Ο Άκης, η Βούλα και η κόρη τους επί γυρίζουν τον κόσμο με ένα αυτοκινούμενο. 

Ο Θεσσαλονικιός Άκης Τεμπερίδης, που έχει κάνει δύο φορές τον γύρο του κόσμου με τη σύζυγό του Βούλα και την κόρη τους, επισκεπτόμενοι περισσότερες από 100 χώρες της Γης, με αυτοκινούμενα οχήματα, εξηγεί γιατί είναι λάθος η απόφαση να τεθούν αυστηροί περιορισμοί στη στάθμευσή τους σε δημόσιους χώρους και προτείνει διάταξη που να αφαιρεί το σημείο «και εν γένει κοινόχρηστους χώρους» τουλάχιστον για τα αυτοκινούμενα τροχόσπιτα.

Αναλυτικά, η ανάρτησή του στο FACEBOOK.

«ΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΟ ΚΙ ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ!

Η Ελλάδα, ένας παράδεισος μέχρι πρότινος για αυτοκινούμενα και κάθε λογής τροχόσπιτα, με ένα “νέο” νόμο, καθιστά εντελώς ανεπιθύμητους τους ιδιοκτήτες τους, Έλληνες και ξένους. Personae non gratae. Ας δούμε γιατί η συγκεκριμένη, τόσο πρόχειρα (εσκεμμένα μήπως;) διατυπωμένη διάταξη, είναι 100% άδικη.
του Akis Temperidis

Μιλάμε για το νόμο 5170 που ουσιαστικά αποκλείει τον τουρισμό με αυτοκινούμενα και μη τροχόσπιτα στην Ελλάδα, έρχεται να γκρεμίσει το vanlife κίνημα και καθιστά παράνομη όλη τη φιλοσοφία του The World Offroad, η οποία βασίζεται ουσιαστικά στην ελεύθερη – την εκτός κάμπινγκ δηλαδή – διανυκτέρευση (και όχι “κατασκήνωση”). Ο νόμος δημοσιεύτηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης στις 20 Ιανουαρίου 2025 και αφορά τον τουρισμό γενικότερα, περιλαμβάνοντας ρυθμιστικές διατάξεις για καταλύμματα, επιχειρήσεις κτλ. Στο άρθρο 27 (από τα 34) – παράγραφο 2, βρίσκεται η επίμαχη διατύπωση που ουσιαστικά ήρθε να κηρύξει τον πόλεμο κατά των αυτοκινούμενων τροχόσπιτων: “Απαγορεύονται η εγκατάσταση σκηνών και η στάθμευση ρυμουλκούμενων, ημιρυμουλκούμενων και αυτοκινούμενων τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημόσιων δασών και εν γένει κοινόχρηστους χώρους, καθώς και η δωρεάν φιλοξενία πέραν του ενός τροχόσπιτου από ιδιώτες, με την επιφύλαξη του άρθρου 34 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 2696/1999, Α’ 57).

Το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί τροποποίηση ουσιαστικά του γενικόλογου (και ασύντακτου) άρθρου 7 – παράγραφος 18 του νόμου 4276 του 2014, σύμφωνα με το οποίο “απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών ή στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημόσιων δασών και εν γένει κοινόχρηστους χώρους”… κτλ. κτλ. Όλα τα υπόλοιπα παραμένουν ίδια, ακόμη και τα πρόστιμα (300 ευρώ) και οι κυρώσεις (έως 3 μήνες φυλάκιση).
Από το 2014 δηλαδή απαγορευόταν η στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς κτλ., χωρίς να διευκρινίζεται αν επρόκειτο για τα κλασικά ρυμουλκούμενα τροχόσπιτα που γνωρίζουμε δεκαετίες τώρα (και χιλιάδες τα έχουν μετατρέψει σε αυθαίρετες εξοχικές κατοικίες στα αγροτεμάχιά τους εδώ και μισό αιώνα) ή και για τα μηχανοκίνητα, δηλαδή τα αυτοκινούμενα. Αν θεωρήσουμε τα τελευταία ντεφάκτο τροχόσπιτα, αυτό σημαίνει ότι η στάθμευσή τους απαγορευόταν έτσι κι αλλιώς στους συγκεκριμένους και στους εν γένει κοινόχρηστους χώρους. Απλά δεν το ξέραμε και κανένας δεν επέβαλε το νόμο.

Όμως εδώ υπάρχει ήδη μία νομοθετική αυθαιρεσία. Πώς ένας νόμος του τουρισμού, μπαίνει στα χωράφια του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, εντάσσοντας διατάξεις που άπτονται της στάθμευσης ενός οχήματος ιδιωτικής χρήσης; Στο άρθρο 34, ο ΚΟΚ περιλαμβάνει αναλυτικές διατάξεις που αφορούν τη στάση και τη στάθμευση οχημάτων και πουθενά δεν απαγορεύει τη στάθμευση αυτοκινούμενων τροχόσπιτων σε κοινόχρηστους χώρους, παρά θέτει μόνο ένα γεωγραφικό και χρονικό περιορισμό. Συγκεκριμένα, στην παράγραφο 5, αναφέρει ο ΚΟΚ του 1999: “στις κατοικημένες περιοχές απαγορεύεται η στάθμευση φορτηγών αυτοκινήτων μέγιστου επιτρεπόμενου βάρους πάνω από 3,5 τόνους, λεωφορείων, μηχανημάτων έργων, αγροτικών μηχανημάτων, ρυμουλκούμενων, τροχόσπιτων και σκαφών, πέραν από 24 συνεχείς ώρες. Η στάθμευση αυτών μπορεί να πραγματοποιείται σε κατάλληλους περιφραγμένους χώρους που ορίζονται από τους οικείους δήμους ή κοινότητες”.
Ωραία, λοιπόν, εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα τουλάχιστον, σε κατοικημένες περιοχές δεν είχαμε το δικαίωμα να παρκάρουμε με αυτοκινούμενο άνω των 3,5 τόνων για πάνω από 24 συνεχόμενες ώρες. Τυπικά, μπορούσαμε, αν φεύγαμε μία φορά τη μέρα, έστω για μερικά λεπτά και επιστρέφαμε. Να λοιπόν η πρώτη γκρίζα ζώνη, χάρη στην οποία ίσως η συγκεκριμένη διάταξη δεν αστυνομεύθηκε ποτέ, απ’ όσο γνωρίζουμε. Όμως ας πάμε να δούμε πού πάσχει ο “νέος” νόμος 5170 με την αμφιλεγόμενη διάταξη για τη στάθμευση των αυτοκινούμενων σε κάθε σημείο που αναφέρει, δηλαδή, αρχαιολογικούς χώρους, αιγειαλούς και παραλίες, δημόσια δάση και τέλος θα ασχοληθούμε με την σκανδαλώδη αναφορά σε “εν γένει κοινόχρηστους χώρους”.

ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΜΕ ΔΕΛΦΟΥΣ;

Έρχεται ο τουρίστας με το αυτοκινούμενο να επισκεφτεί τους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. Πού θα παρκάρει; Στο πάρκινγκ του αρχαιολογικού χώρου, όχι μόνο δεν πρέπει να απαγορεύεται η στάθμευση αυτοκινούμενων, αλλά να ενθαρρύνεται με ειδικές θέσεις για μεγαλύτερα οχήματα, όπως υπάρχουν για τα τουριστικά λεωφορεία. Αν είναι δωρεάν για ΙΧ αυτοκίνητα, πρέπει να είναι δωρεάν και για αυτοκινούμενα. Τώρα, το αν επιτρέπεται εκεί η διανυκτέρευση ή όχι – το οποίο μάλλον ήθελε να αποκλείσει ο νομοθέτης – θα μπορούσε να λυθεί το θέμα στοχευμένα και όχι ολοκληρωτικά. Εφόσον υπάρχει χώρος, θα μπορούσε ο τουρίστας να διανυκτερεύσει για μία μόνο νύχτα (δωρεάν ή με μικρό αντίτιμο) μέσα στο 24ωρο ισχύος του εισιτηρίου του. Ή για όσες μέρες έχει βγάλει εισιτήριο για τον αρχαιολογικό χώρο, Αν δεν υπάρχει χώρος ή κοντινό κάμπινγκ, ο τοπικός Δήμος, θα έπρεπε να εξασφαλίσει camper stop με τις βασικές υποδομές (οριοθετημένες θέσεις και σύστημα αποχέτευσης γκρίζων και “μαύρων” υδάτων). Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και με το νέο νόμο σε ισχύ, δε δικαιούται ο αστυνομικός να δώσει κλήση σε τουρίστα με αυτοκινούμενο που έχει παρκάρει πέριξ αρχαιολογικού χώρου, δίπλα σε επιβατικά αυτοκίνητα, αν εκεί δεν υπάρχει ευδιάκριτη πινακίδα. Άρα, για να επιβληθεί ο νόμος, χρειάζεται να σηματοδοτηθούν όλα τα πάρκινγκ των αρχαιολογικών χώρων.

ΠΑΜΕ ΠΑΡΑΛΙΑ;

Πάμε τώρα στη Χαλκιδική, όπου τα τελευταία χρόνια έχουμε δει επελάσεις αυτοκινούμενων, παραταγμένων δίπλα σε παραλίες για μέρες. Το θέαμα δεν αρέσει σ’ εμάς, όπως δεν αρέσει προφανώς και στην υπουργό τουρισμού. Συχνά δε, αναρωτηθήκαμε γιατί οι τοπικοί Δήμοι δεν έφτιαχναν υποτυπώδη camper stop για να φιλοξενούν με χαμηλό κόστος (5-10 ευρώ τη μέρα), τα αυτοκινούμενα, σχετικά απόμερα από την παραλία, παρέχοντας τα βασικά. Τρεχούμενο νερό και σύστημα αποχέτευσης για τα κακάκια. Όμως από την απόλυτη ασυδοσία, φτάνουμε τώρα σε ολοκληρωτική απαγόρευση. Το οποίο σημαίνει ότι έρχεται ένας Γερμανός, Ιταλός ή Έλληνας να παρκάρει στο πρανές μιας ακτής, ανάμεσα σε δεκάδες ΙΧ αυτοκίνητα. Θα κινδυνεύει να πληρώσει 300 ευρώ πρόστιμο επειδή θέλησε να κάνει το μπάνιο του και μετά να γευματίσει μέσα στο αυτοκινούμενό του; Καταρχάς, και πάλι, ο αστυνομικός δεν έχει δικαίωμα να δώσει κλήση σε αυτοκινούμενο, αν δεν υπάρχει σαφής ενημέρωση, δηλαδή απαγορευτικές πινακίδες στην είσοδο του σημείου, όπως και σε κάθε σημείο. Ειδάλλως, πώς θα ξέρει ο οδηγός/ιδιοκτήτης αν το σημείο στο οποίο παρκάρισε είναι απαγορευμένο ή όχι; Άρα, για να επιβληθεί ο νόμος, χρειάζεται να μπουν πινακίδες σε ΟΛΕΣ τις παραλίες της χώρας.

Αν πάλι ο στόχος δεν ήταν τόσο η στάθμευση αλλά η διανυκτέρευση (η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ελεύθερη κατασκήνωση, εφόσον κάποιος δεν βγάζει τον εξοπλισμό camping πέριξ του οχήματος), τότε ο νομοθέτης θα μπορούσε να θέσει χρονικό περιορισμό στάθμευσης στις παραλίες για όλα τα οχήματα, απαγορεύοντας τη στάθμευση μετά τις 10 μμ για παράδειγμα και έως τις 6:00 πμ. Αυτό θα μπορούσε να λυθεί και τοπικά με ειδικές πινακίδες, όμως κοστίζει στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αντίθετα, ένας νόμος και ένα άρθρο είναι δωρεάν. Επίσης, αν η κυβέρνηση δεν ήταν ολοκληρωτικά εχθρική στην ιδέα του τουρισμού με αυτοκινούμενο (λόγω άγνοιας ή – κακά τα ψέμματα – λόγω τουριστικής ατζέντας που προωθεί τον οργανωμένο, πολυάστερο τουρισμό), θα μπορούσε να τα περιορίζει μέσα στην υψηλή τουριστική περίοδο (από 1.6 έως 30.8 κάθε χρόνο), στις νυχτερινές ώρες ή να θέτει όρια 24 ή 48 ωρών παραμονής σε κάθε σημείο, έτσι ώστε κάποιος να μη γίνεται “μόνιμος ένοικος” μίας περιοχής.

ΣΕ ΠΟΙΟ ΔΑΣΟΣ;

Απαγορεύεται επίσης η στάθμευση αυτοκινούμενων σε “παρυφές δημόσιων δασών”. Τι σημαίνει αυτό; Πώς θα ξεχωρίζει ο επισκέπτης μία δασική από μία μη δασική έκταση; Πού ξεκινά και πού τελειώνει αυτή και σε ποια ακτίνα φτάνουν οι παρυφές της; Και πώς δικαιούται η αστυνομία να μοιράζει κλήσεις χωρίς να υπάρχουν σχετικές πινακίδες παντού; Ο νομοθέτης θα μπορούσε να απαγορεύσει, για παράδειγμα, τη στάθμευση και διανυκτέρευση αυτοκινούμενων μέσα σε εθνικούς δρυμούς. Όμως και πάλι θα ήταν άδικο αυτό. Θα μπορούσε καλύτερα να την επιτρέπει – όπως και την κατασκήνωση – μόνο σε προκαθορισμένους χώρους, όπως γίνεται στα εθνικά πάρκα όλων των αφρικανικών χωρών, της Παταγονίας ή των ΗΠΑ. Ειδικά στη βόρεια Αμερική, μπορεί δια ροπάλου να απαγορεύεται η διανυκτέρευση στο Yellowstone ή στο Gran Canyon, οπουδήποτε πέραν των οργανωμένων χώρων, όμως μπορείς να παρκάρεις μεταμεσονύχτια το αυτοκινούμενο, το βαν ή το τζιπάκι σου στον δρυμό, εφόσον δεν κοιμάσαι, αλλά επιδίδεσαι σε δραστηριότητες όπως φωτογράφιση ή αστροπαρατήρηση. Στην Ελλάδα, όλα αυτά είναι απαγορευμένα αν οδηγείς αυτοκινούμενο, το οποίο μάλιστα πληρώνει τους φόρους ενός ΙΧ.

ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ;

Αφήσαμε το καλύτερο – μάλλον το χειρότερο – για το τέλος: την απαγόρευση στάθμευσης αυτοκινούμενων τροχόσπιτων σε “εν γένει κοινόχρηστους χώρους”. Εδώ ο νομοθέτης πρέπει να επιλέξει: ή είναι άσχετος, ή εντεταλμένα θέλησε να εξυπηρετήσει την “αναπτυξιακή” ατζέντα της πολιτικής ηγεσίας: πήρε μία διάταξη που αφορούσε τα τροχόσπιτα, τα οποία πληρώνουν πάγια τέλη 140 ευρώ και είναι λογικό να μην αφήνονται αυθαίρετα παρκαρισμένα σε δημόσιους χώρους (καθώς αυτό τα καθιστά “μόνιμες κατοικίες” και πιθανές εστίες μόλυνσης) και την εφαρμόζει στα αυτοκινούμενα, τα οποία είναι ενεργά οχήματα και μάλιστα στην Ελλάδα πληρώνουν τα ίδια ακριβώς τέλη κυκλοφορίας με τα ΙΧ επιβατικά, με βάση τους ρύπους ή τη χωρητικότητα του κινητήρα. Δηλαδή, αγοράζεις ένα turbodiesel 2.5 αυτοκινούμενο για το οποίο πληρώνεις τέλη 920 ευρώ τον χρόνο και δεν μπορείς να το παρκάρεις οπουδήποτε σε κοινόχρηστο χώρο, ακόμη και αν επιτρέπεται σε αυτόν να παρκάρεις ένα ΙΧ επιβατικό ή ημιφορτηγό. Και από την άλλη, ο νόμος σου απαγορεύει να παρκάρεις στο χωράφι σου το αυτοκινούμενο του φίλου σου – πέρα από το δικό σου – εκτός και αν έχεις κάνει επιχείρηση φιλοξενίας. Μιλάμε για διάταξη που υποδηλώνει μένος κατά μίας κατηγορίας ανθρώπων, σα να τους θεωρεί μιαρούς για τον τουρισμό της χώρας. Είναι σα να λέμε ότι επειδή κάποιοι δε μαζεύουν τα κακά από τα σκυλάκια τους ή επειδή δε φορούν φίμωτρα στα pit bull τους, μία κυβέρνηση να απαγορεύσει εντελώς τα κατοικίδια. Στην προκειμένη περίπτωση, μία υποτίθεται φιλελεύθερη κυβέρνηση αντιμετωπίζει τον πονοκέφαλο κόβοντας το κεφάλι. Αντί να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα, ανοίγει πόλεμο με ολόκληρη κατηγορία καταναλωτών από την Ελλάδα και την Ευρώπη.

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ

Δυστυχώς, από τη στιγμή που ένας νόμος έχει δημοσιευτεί σε ΦΕΚ, είναι δύσκολο να τροποποιηθεί, αν δεν υπάρχει ισχυρό λόμπι. Και η κοινότητα ιδιοκτητών αυτοκινούμενων τροχόσπιτων είναι πολύ καινούρια στην Ελλάδα, δε συνιστά συνδικαλιστικό όργανο, οπότε η δύναμή της περιορίζεται σε ομάδες στο facebook, ενώ εκφράζεται κυρίως από επιχειρηματίες οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον χώρο και βλέπουν τον τομέα τους να παρακμάζει με τη νέα διάταξη.

Αν μπορούσαμε να ενώσουμε τις φωνές μας και να υψώσουμε ανάστημα σε μία κακή διάταξη – ευκολάκι, η οποία δημιουργεί ήδη πολύ κακό όνομα για την Ελλάδα στην ακμάζουσα τάξη των digital nomads και των vanlifers στην Ευρώπη, θα πρέπει να ζητήσουμε μία τροπολογία του νόμου που να αφαιρεί το σημείο “και εν γένει κοινόχρηστους χώρους” τουλάχιστον για τα αυτοκινούμενα τροχόσπιτα. Η συγκεκριμένη διάταξη θα μπορούσε να διαμορφωθεί ως εξής:

“Απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών και η στάθμευση ρυμουλκούμενων, ημιρυμουλκούμενων και αυτοκινούμενων τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες και εθνικούς δρυμούς πέραν των επιτρεπόμενων σημείων (camper stop), καθώς και η συνεχόμενη εγκατάσταση/διανυκτέρευση για περισσότερες από 48-72 ώρες σε κοινόχρηστους χώρους εκτός πόλεων”.

Με αυτόν τον τρόπο, η διάταξη θα περιόριζε την ανασφάλεια – για να μην πούμε την εύλογη αγωνία – των ιδιοκτητών αυτοκινούμενων, όσον αφορά το πού μπορούν ή δεν μπορούν να σταθμεύσουν νόμιμα. Θα τους έδινε “αέρα” να μείνουν για περιορισμένο αριθμό ημερών σε ένα σημείο, εκεί όπου επιτρέπεται η στάθμευση για οποιοδήποτε ΙΧ αυτοκίνητο, ενώ θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη δημιουργία camper stop από την τοπική αυτοδιοίκηση ή ιδιώτες. Να προσθέσουμε εδώ ότι η ίδια η υπουργός Τουρισμού – από πρόσφατη συνέντευξή της – πέρα από την αντιπάθεια που αδυνατεί να κρύψει απέναντι στους ιδιοκτήτες τροχόσπιτων, φαίνεται να αγνοεί τη διαφορά του camper stop με το camping, θεωρώντας πανάκεια φιλοξενίας των αυτοκινούμενων το δεύτερο. Κι όμως, τα περισσότερα ελληνικά κάμπινγκ δεν έχουν σχεδιαστεί για φιλοξενία camper και δεν έχουν τις βασικές υποδομές.

Για χάρη της συζήτησης, σας προσκαλούμε να προσθέσετε τα δικά σας σχόλια ή χρήσιμα link κάτω από το άρθρο και αν συμφωνείτε μαζί του, μοιραστείτε το στο προφίλ και στείλτε το στους δικούς σας ανθρώπους που ενδιαφέρονται για το θέμα».

Πηγή