Αυξήθηκαν τα ποσοστά φτώχειας σε εθνικό επίπεδο, με περισσότερα νοικοκυριά πλέον να έχουν «πέσει» κάτω από τη γραμμή φτώχειας, ενώ ταυτόχρονα η μέση απόσταση από αυτή έχει μεγαλώσει. Συγκεκριμένα, τα ποσοστά φτώχειας σε εθνικό επίπεδο αυξήθηκαν κατά 1,4 ποσοστιαίες μονάδες (αν χρησιμοποιηθεί η μεταβλητή γραμμή φτώχειας ή 1,3 ποσοστιαίες μονάδες αν χρησιμοποιηθεί σταθερή γραμμή φτώχειας).
Τα παραπάνω αναφέρονται μεταξύ άλλων στη νέα ανάλυση, που δημοσιεύουν η διαΝΕΟσις και το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών και παρουσιάζει την περιφερειακή διάσταση της φτώχειας και της έντασής της (βάθος/χάσμα φτώχειας). Το βασικότερο εύρημα είναι οι μεγάλες διαφοροποιήσεις τόσο στα ποσοστά, όσο και στο χάσμα φτώχειας μεταξύ των Περιφερειών.
Σε περιφερειακό επίπεδο παρατηρούνται έντονες διαφοροποιήσεις στην εξέλιξη του ποσοστού φτώχειας σε σύγκριση με το εθνικό ποσοστό. Στην Αττική, όπου ζει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, το 2019 η σχετική φτώχεια ήταν χαμηλότερη κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το εθνικό ποσοστό και μάλιστα, η διαφορά αυτή διευρύνθηκε το 2020 στις 6,4 ποσοστιαίες μονάδες (ή 6,5 με σταθερή γραμμή φτώχειας).
Κάτω από το εθνικό ποσοστό φτώχειας ήταν το 2019, και παρέμειναν το 2020 οι Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης. Αντίθετα, πάνω από το εθνικό ποσοστό ήταν όλες οι υπόλοιπες Περιφέρειες με τις περιπτώσεις της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και της Δυτικής Ελλάδας να ξεχωρίζουν, καθώς τα ποσοστά φτώχειας σε αυτές τις περιοχές φτάνουν έως και 10 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το εθνικό ποσοστό.
Δύο περιπτώσεις χρήζουν ιδιαίτερου σχολιασμού. Πρώτον, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, όπου το 2019 το ποσοστό φτώχειας ήταν στο 25,3% (7,9 μονάδες υψηλότερο από το εθνικό ποσοστό), όμως το 2020 το περιφερειακό ποσοστό φτώχειας συνέκλινε σε μεγάλο βαθμό, καθώς η απόσταση μειώθηκε στις 0,7 μονάδες, με το περιφερειακό ποσοστό φτώχειας να διαμορφώνεται στο 19,5%. Δεύτερον, στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων το ποσοστό φτώχειας το 2019 ήταν 7,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από το εθνικό ποσοστό (9,9%), ωστόσο το 2020 εκτινάχθηκε στο 19,8%.
Σε εθνικό επίπεδο, το χάσμα φτώχειας αυξήθηκε από 2,6% σε 2,8% (είτε με μεταβλητή είτε με σταθερή γραμμή φτώχειας). Η αύξηση που διαπιστώνεται σημαίνει πως το 2020 ένα μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού «έπεσε» κάτω από τη γραμμή φτώχειας, ενώ ταυτόχρονα η μέση απόσταση από αυτή μεγάλωσε.
Ποσοστά φτώχειας
Τα ποσοστά φτώχειας στην Περιφέρεια Αττικής είναι από 3,4 έως και 6,4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα του εθνικού ποσοστού φτώχειας. Ωστόσο, από το 2019, σημειώνεται αυξητική τάση του ποσοστού φτώχειας στην Αττική με αποτέλεσμα να καταλήγει στο 13,6% το 2022. Με ποσοστά επίσης χαμηλότερα του εθνικού ποσοστού φτώχειας, ακολουθούν οι Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης. Στο Νότιο Αιγαίο το ποσοστό φτώχειας κυμαίνεται από 14,5% (το 2019 και το 2022) έως και 17,3% (το 2017). Την ίδια περίοδο, το ποσοστό φτώχειας στην Κρήτη μειώνεται και, μάλιστα, το 2021 το ποσοστό φτώχειας της συγκεκριμένης Περιφέρειας ήταν το χαμηλότερο σε όλη την Ελλάδα (10,4%), ενώ το 2022 σημείωσε οριακή αύξηση (10,6%). Στην Περιφέρεια Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης, το ποσοστό φτώχειας είναι διαρκώς υψηλότερο του εθνικού μέσου όρου (από 3,5 έως και 9,8 ποσοστιαίες μονάδες). Μάλιστα, κατά την πρώτη περίοδο της πανδημίας (2020), το ποσοστό φτώχειας έφτασε το 28,6%, το οποίο ήταν το υψηλότερο σε όλη την Ελλάδα, μαζί με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.
Παρόμοια εικόνα υπάρχει και για τις Περιφέρειες Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, με ποσοστά που κινούνται διαχρονικά άνω του εθνικού ποσοστού φτώχειας. Στην Κεντρική Μακεδονία το ποσοστό φτώχειας για το 2022 διαμορφώθηκε στο 22,8% (4,4 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα του εθνικού ποσοστού), ενώ το 2020 είχε φτάσει στη μέγιστη τιμή του (24,2%). Από την άλλη, στη Δυτική Μακεδονία το ποσοστό φτώχειας για το 2022 διαμορφώθηκε στο 24,9%, αυξανόμενο σημαντικά από 19,5% το 2020, φανερώνοντας σημαντικές αλλαγές στην κατανομή εισοδήματος σε σύγκριση με άλλες Περιφέρειες.
Η Περιφέρεια Ηπείρου είναι μία από τις ιδιαίτερες περιπτώσεις ως προς τη διαχρονική εξέλιξη του ποσοστού φτώχειας. Παρότι το 2022, το 16,3% του πληθυσμού της Περιφέρειας αυτής βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας (2,1 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το εθνικό ποσοστό), το 2020 το ποσοστό φτώχειας ήταν στο 20,9% (2,1 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το εθνικό ποσοστό).
Ως προς την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τα δεδομένα για τα ποσοστά φτώχειας αποκαλύπτουν τη δυσμενέστερη θέση που είχε η συγκεκριμένη Περιφέρεια ως προς τον εθνικό μέσο όρο, καθώς η φτώχεια βρίσκεται διαχρονικά σε υψηλότερα επίπεδα. Παρά τη μείωση που σημείωσε η φτώχεια το 2018, έκτοτε ακολουθεί ανοδική πορεία φτάνοντας σχεδόν το 20% το 2020, ενώ το 2022 διαμορφώθηκε στο 20,4%.
Οι εκτιμήσεις του ποσοστού φτώχειας για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων χρήζουν ιδιαίτερου σχολιασμού. Την περίοδο 2017-2019, η φτώχεια ακολούθησε εντυπωσιακά πτωτική τάση, με αποτέλεσμα το 2019 μόλις το 9,9% του πληθυσμού της Περιφέρειας να έχει εισόδημα χαμηλότερο του ορίου της φτώχειας. Αντιθέτως, το έτος 2020 το ποσοστό φτώχειας της συγκεκριμένης Περιφέρειας ανεβαίνει δραματικά. Ωστόσο, το 2022 το ποσοστό φτώχειας καταλήγει μειωμένο στο 17,8%, αποκαθιστώντας εν μέρει τις απώλειες των προηγούμενων ετών.
Στη Δυτική Ελλάδα, τα ποσοστά φτώχειας είναι επίσης διαχρονικά υψηλότερα από το εθνικό ποσοστό φτώχειας και, μάλιστα, είναι τα υψηλότερα μεταξύ όλων των περιφερειών της χώρας. Συγκεκριμένα, το 2022, η φτώχεια στη Δυτική Ελλάδα ανήλθε στο 26,7% (υψηλότερη κατά 8,4 ποσοστιαίες μονάδες), ενώ το 2020 έφτασε στο 28,6%. Τα δεδομένα αυτά αποκαλύπτουν πως η συγκεκριμένη Περιφέρεια βρίσκεται στη μειονεκτικότερη θέση μεταξύ όλων των περιφερειών ως προς το ποσοστό της φτώχειας.
Παρόμοια εικόνα εμφανίζει και η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, με ποσοστά πολύ κοντά σε αυτά της Δυτικής Ελλάδας. Το 2021, το 26% του πληθυσμού της Στερεάς Ελλάδας είχε εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας (7,4 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το εθνικό ποσοστό φτώχειας), ακολουθώντας αυξητική τάση από το 2017. Εντούτοις, το ποσοστό φτώχειας μειώθηκε το 2022 σημαντικά στο 18,3% και μάλιστα, οριακά κάτω από τον εθνικό μέσο όρο.
Επίσης, αυξητική τάση παρουσιάζουν τα ποσοστά φτώχειας στην Πελοπόννησο, φτάνοντας το 26,2% το 2022 (7,8 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το εθνικό ποσοστό). Μάλιστα, η συγκεκριμένη Περιφέρεια φαίνεται να αποκλίνει από τον εθνικό μέσο όρο, ενώ το 2017 βρισκόταν πολύ κοντά σε αυτόν (μόλις 0,6 ποσοστιαίες μονάδες πιο πάνω).
Πηγή